Rezerwat przyrody Sine Wiry – gdzie się znajduje, charakterystyka
Rezerwat przyrody Sine Wiry znajduje się w Bieszczadach, na terenie Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego. Obejmuje obszar o powierzchni około 450 ha, położony na terenach dawnych wsi Zawój, Łuh i Polanki. Głównym celem ochrony jest kilkukilometrowy odcinek rzeki Wetliny wraz z otaczającymi go lasami.
Sine Wiry słyną przede wszystkim z malowniczych progów skalnych na rzece Wetlinie, które tworzą kaskady i niewielkie wodospady. Woda przybiera tu charakterystyczną, szmaragdową barwę. Na terenie rezerwatu występuje bogata flora i fauna, w tym rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Można je oglądać, korzystając z dwóch ścieżek przyrodniczych.
Rezerwat utworzono w 1987 roku dla ochrony unikalnego krajobrazu oraz cennych ekosystemów. Obejmuje on fragment doliny Wetliny oraz południowe stoki wzgórza Połoma (776 m n.p.m.). W 1980 roku część zbocza osunęła się, tarasując bieg rzeki. W ten sposób powstało jednak Jeziorko Szmaragdowe, które przez dłuższy czas stanowiło atrakcję okolicy. Niestety, ze względu na zamulenie niemal zanikło – pamiątką po nim jest kamienista plaża. Znajduje się na szlaku biegnącym do Sinych Wirów. Teren jest w większości zalesiony, dominują tu lasy bukowe i bukowo-jodłowe.
Dojazd do rezerwatu Sine Wiry i parking
Dojazd do rezerwatu Sine Wiry jest stosunkowo prosty. Najwygodniej dotrzeć tu samochodem drogą łączącą Cisną z Soliną. Natomiast jeśli ktoś stacjonuje nad Jeziorem Solińskim, trzeba kierować się na Cisną. We wsi Polanki znajdują się dwa parkingi, z których można rozpocząć wędrówkę do rezerwatu:
- pierwszy parking, jadąc od strony Cisnej, jest prywatny i płatny. Drugi należy do Nadleśnictwa Baligród i jest bezpłatny. Warto jednak pamiętać, że w sezonie może być tu dość tłoczno. Przy parkingach znajdują się tablice informacyjne oraz drogowskazy wskazujące początek szlaku;
- alternatywną opcją jest dojście do Sinych Wirów od strony Kalnicy. Ta trasa jest jednak znacznie dłuższa i zajmuje co najmniej 2,5 godziny w jedną stronę. Daje za to możliwość zobaczenia po drodze pozostałości dawnych wsi Jaworzec, Łuh i Zawój.
Jak przebiega szlak turystyczny do Sinych Wirów?
Szlak do Sinych Wirów rozpoczyna się przy parkingu w Polankach. Można poświęcić nieco czasu i udać się w drugą stronę do Łopienki. Znajduje się tam malownicza cerkiew grekokatolicka. Jednak wróćmy na interesującą nas trasę. Szlak wiedzie początkowo przez most na rzece Wetlince, a następnie skręca w lewo zgodnie z drogowskazem „Sine Wiry 2,5 km”. Dalej prowadzi szutrową drogą, która jest jednocześnie szlakiem rowerowym. Można bez problemu pokonać go nawet z dzieckiem.
Ścieżka biegnie wzdłuż rzeki Wetliny, oferując piękne widoki na jej koryto i otaczające lasy. Po około 400 m od rozpoczęcia wędrówki warto nieco zboczyć, by zobaczyć miejsce, w którym Wetlina wpada Solinki. Prowadzi tam wydeptana ścieżka. Po powrocie na szlak mija się wiaty, kilka punktów widokowych oraz tablice edukacyjne opisujące przyrodę rezerwatu. Szlak jest dobrze oznakowany i stosunkowo łatwy, choć miejscami może być kamienisty. To jednak jedyne trudności, które czekają tam na turystów.
Czas przejścia do Sinych Wirów
Przejście całej trasy do Sinych Wirów zajmuje około 35-40 minut w jedną stronę. Warto jednak zarezerwować sobie więcej czasu, by móc spokojnie podziwiać krajobrazy i zatrzymać się przy punktach widokowych. Cała wycieczka, wraz z powrotem i czasem na odpoczynek, może zająć od 2 do 3 godzin.
Jak się przygotować do pieszej wędrówki po rezerwacie przyrody?
Wybierając się na wycieczkę do Sinych Wirów, warto zadbać o odpowiednie przygotowanie:
- należy założyć wygodne buty trekkingowe, najlepiej za kostkę, które ochronią przed poślizgnięciem się na kamienistym podłożu;
- przyda się również nieprzemakalny płaszcz lub kurtka, gdyż pogoda w Bieszczadach bywa zmienna;
- do plecaka warto spakować wodę, przekąski energetyczne oraz apteczkę pierwszej pomocy;
- nie można zapomnieć o naładowanym telefonie komórkowym z zapisanym numerem do GOPR;
- dobrym pomysłem jest również zainstalowanie aplikacji Ratunek, ułatwiającej lokalizację w razie wypadku.
Brakuje ci któregoś z elementów ekwipunku? Odwiedź sklep Decathlon, w którym szybko uzupełnisz braki.
Co warto zobaczyć po drodze?
Wędrówka do Sinych Wirów obfituje w wiele atrakcji przyrodniczych i krajobrazowych. Warto zwrócić uwagę na bogactwo flory i fauny rezerwatu. Można tu spotkać rzadkie gatunki roślin, takie jak tojad wschodniokarpacki czy buławnik wielkokwiatowy. Po drodze mija się również pozostałości dawnych wsi bojkowskich, które zostały wysiedlone w latach 40. XX wieku. Warto zwrócić uwagę na stare drzewa owocowe, które niegdyś rosły w przydomowych sadach.
Punkty widokowe na szlaku do Sinych Wirów
Na trasie do Sinych Wirów znajduje się kilka atrakcyjnych punktów widokowych. Pierwszy z nich położony jest w połowie drogi i oferuje panoramę na malownicze progi skalne na rzece Wetlinie. Niektórzy uważają, że to właściwe Sine Wiry. Rozciąga się stąd widok na kaskady Wetliny oraz otaczające ją zalesione wzgórza. Warto zatrzymać się tu na dłużej, by nacieszyć oczy pięknem bieszczadzkiego krajobrazu.
Kaskady na Wetlinie
Jedną z głównych atrakcji rezerwatu są malownicze kaskady na rzece Wetlinie. Tworzą je liczne progi skalne, przez które woda przelewa się, tworząc miniaturowe wodospady. Szczególnie efektownie wyglądają one wiosną, gdy rzeka niesie więcej wody. Można podziwiać je z punktu widokowego, ale warto zejść niżej, by z bliska przyjrzeć się temu fascynującemu zjawisku geologicznemu. Należy jednak zachować ostrożność, gdyż skały mogą być śliskie. Uwaga: niektórzy myślą, że właśnie to są Sine Wiry – interesujące nas miejsce znajduje się trochę dalej.
Kultowy Łoś z Zawoju
Na trasie do Sinych Wirów można natknąć się na niezwykłą atrakcję przyrodniczą – lipę, która swym kształtem przypomina głowę łosia. Łoś stał się swoistym symbolem Sinych Wirów i chętnie fotografowanym obiektem. Warto zatrzymać się przy nim na chwilę i zrobić pamiątkowe zdjęcie. To także dobre miejsce na krótki odpoczynek przed dalszą wędrówką – znajdziesz je na końcu ścieżki.
Przy drzewie znajduje się też tablica informacyjna, która przedstawia legendę o łosiu. Według niej jeśli napije się on z rzecznego koryta, wówczas doliny zaleje powódź. Czy jest takie ryzyko? Każdy powinien sam zobaczyć, jak wygląda to drzewo i jak daleko jest od wody rzeki.
Sine Wiry
Główną atrakcją rezerwatu są oczywiście same Sine Wiry – charakterystyczne zakola rzeki Wetliny, gdzie woda przybiera szmaragdową barwę. Znajdują się w rejonie dawnej wsi Zawój, gdzie utworzone zostały malownicze przełomy. To niezwykłe miejsce, w którym można się zakochać!
Sine Wiry – co dalej?
Z okolicy Sinych Wirów można wrócić tą samą drogą na parking w Polankach lub przejść całą ścieżkę. Doprowadzi cię ona do wspomnianej już wsi Zawój. Obecnie to miejsce, gdzie po ludzkich siedzibach nie pozostał nawet ślad. Znajdziesz tu jedynie wiatę, miejsce na ognisko i tablicę informacyjną, a nieopodal kolejny punkt widokowy. Jednak jeszcze w latach 40. XX wieku było to miejsce tętniące życiem. Mieszkało to 300 osób, stała cerkiew pw. św. Michała Archanioła, a w chatach znajdował się sklep, karczma, a nawet szkoła.
Stąd ścieżka biegnie aż do Kalnicy. Pokonanie całości w jedną stronę to 2 godziny. Szlak nie tworzy pętli, więc trzeba dobrze przemyśleć, jak zaplanować wycieczkę, by wygodnie wrócić na parking.
Zasady zachowania i bezpieczeństwa na bieszczadzkich szlakach
Podczas wędrówki po rezerwacie Sine Wiry, jak i innych bieszczadzkich szlakach, należy przestrzegać kilku ważnych zasad.
- Przede wszystkim trzeba poruszać się wyłącznie wyznaczonymi ścieżkami, nie zbaczać z trasy i nie niszczyć roślinności;
- Ważne jest również, by nie zostawiać po sobie śmieci i nie hałasować, by nie płoszyć dzikich zwierząt;
- Zabrania się rozpalania ognisk poza wyznaczonymi miejscami. Warto pamiętać, że rezerwat to dom wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt, które należy szanować.
Przed wyruszeniem na szlak zawsze warto sprawdzić prognozę pogody i dostosować do niej swoje plany. W razie nagłego załamania aury należy jak najszybciej wrócić do punktu wyjścia lub schronić się w bezpiecznym miejscu. Pamiętajmy, że bezpieczeństwo jest najważniejsze podczas górskich wędrówek.
Zdj. główne: Dominikq13 via Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0