Zamek Bolczów – historia zapisana w kamieniu
Zamek Bolczów jest jedną z najcenniejszych pamiątek historycznych Rudaw Janowickich. Jego malownicze ruiny przyciągają turystów pragnących poznać przeszłość regionu. Warownię wzniesiono w 1375 roku z inicjatywy dworzanina księcia Bolka II, Clericusa Bolze. Obiekt powstał na granitowym wzniesieniu (561 m n.p.m.), co miało znaczenie strategiczne. Jego głównym zadaniem było strzeżenie traktów handlowych, które przebiegały przez okolicę. Była to typowa dla tamtych czasów siedziba rodowa o charakterze obronnym, idealnie wpasowana w górski krajobraz.
Dzieje zamku Bolczów są nierozerwalnie związane z niespokojnymi czasami wojen husyckich. Założyciel warowni popierał ten ruch religijny i społeczny, przez co zamek stał się gniazdem raubritterów – rycerzy parających się rozbojem. Napadali oni na karawany kupieckie, co wywołało reakcję zbrojną. Mieszczanie ze Świdnicy i Wrocławia postanowili położyć kres grabieżom. W pierwszej połowie XV wieku zorganizowali wyprawę, która zakończyła się zdobyciem i zniszczeniem warowni. Przez kolejne dziesięciolecia obiekt pozostawał w ruinie, czekając na swoją szansę.
Od renesansowej przebudowy do trwałej ruiny
Odbudowa zamku Bolczów nastąpiła dopiero w latach 1517-1518. Prace zlecił prawdopodobnie Hans Dippold von Burghaus. Powstał wówczas dziedziniec, wieża obronna i nowe strzelnice w murach. W latach 1537-1543 obiekt należał do Justusa Decjusza, sekretarza króla Zygmunta Starego. Przeprowadził on renesansową modernizację warowni. Wzniesiono wtedy barbakan, basteje oraz wykuto w skale suchą fosę. Dzięki tym zmianom zamek stał się jedną z nowocześniejszych fortec na Śląsku, trudną do zdobycia.
Kres świetności zamku Bolczów przyniosła wojna trzydziestoletnia. Mimo potężnych umocnień warownia została dwukrotnie zdobyta przez wojska szwedzkie. W 1645 roku najeźdźcy spalili zamek, który od tego momentu zaczął systematycznie popadać w ruinę. Przez blisko dwa wieki pozostawał zapomniany. Zainteresowanie ruinami powróciło dopiero w XIX wieku za sprawą hrabiego Stolberg-Wernigerode. Z jego inicjatywy obiekt częściowo odrestaurowano, tworząc w nim niewielkie schronisko turystyczne i gospodę dla podróżnych.
Zwiedzanie ruin zamku Bolczów
Tym, co wyróżnia zamek Bolczów, jest jego niezwykła architektura, która w pełni wykorzystuje naturalne warunki. Budowniczowie włączyli w strukturę murów obronnych istniejące granitowe skały, tworząc unikatowy system fortyfikacji. Zamek składa się z trzech głównych części: najstarszej, średniowiecznej z częścią mieszkalną, wieżą i domem dla kobiet, oraz dwóch późniejszych dziedzińców z murem południowym i barbakanem. Takie rozwiązanie sprawiało, że warownia wydawała się niemal zrośnięta z otaczającą ją przyrodą, co do dziś robi ogromne wrażenie.
Obecnie Bolczów to zabezpieczona, trwała ruina dostępna dla turystów przez całą dobę i bez żadnych opłat:
- na miejscu można podziwiać zachowane fragmenty potężnych murów obronnych, pozostałości bramy wjazdowej oraz rozległy dziedziniec;
- jedną z największych atrakcji jest możliwość wejścia po kamiennych schodach na jedną z baszt, z której roztacza się piękny widok na Góry Sokole;
- w obrębie ruin przygotowano również miejsce piknikowe z możliwością rozpalenia ogniska, co stanowi dodatkowe udogodnienie dla odwiedzających.
Szlaki prowadzące na Bolczów z Janowic Wielkich
Do ruin zamku Bolczów prowadzi kilka szlaków turystycznych, a najpopularniejszy punkt startowy znajduje się w Janowicach Wielkich. Turyści najczęściej wybierają trasę oznaczoną kolorem zielonym, która jest najkrótszą drogą do celu. Szlak ten jest jednocześnie fragmentem znacznie dłuższej trasy – 152-kilometrowego Szlaku Zamków Piastowskich. Alternatywą jest szlak czarny, prowadzący przez tzw. Głaziska Janowickie, który również dociera do ruin. Przez okolicę przebiega też ścieżka edukacyjno-przyrodnicza, urozmaicająca wędrówkę.
Zielony szlak na Bolczów początkowo biegnie asfaltową drogą, by następnie przejść w typowo górską ścieżkę. Ostatnie 800 metrów to podejście leśnym traktem, którego przewyższenie wynosi ponad 120 metrów. Nawierzchnia jest tu kamienista i nierówna, co sprawia, że trasa nie jest odpowiednia dla wózków dziecięcych. Mimo pewnych utrudnień szlak jest dostępny nawet dla kilkuletnich dzieci, które poradzą sobie z podejściem. W pobliżu samego zamku, gdzie kamienie są większe, najmłodsi mogą jednak potrzebować asekuracji opiekunów.
Przygotowanie do wycieczki w Rudawy Janowickie
Wyposażenie na górską wędrówkę to podstawa – ekwipunek skompletujesz w sklepie sportowym Decathlon. Sukces każdej górskiej wyprawy zależy od właściwego przygotowania. Kluczowym elementem ekwipunku są buty trekkingowe – powinny być wygodne, wodoodporne i mieć twardą podeszwę zapewniającą stabilność. Równie ważny jest ubiór „na cebulkę”, który pozwala regulować temperaturę ciała. Najlepiej sprawdza się zestaw składający się z termoaktywnej koszulki, warstwy ocieplającej (np. polaru lub softshella) oraz zewnętrznej kurtki przeciwdeszczowej z membraną. Takie połączenie chroni zarówno przed przegrzaniem, jak i nagłym załamaniem pogody.
Na jednodniową wycieczkę w góry, taką jak wejście na zamek Bolczów, najlepiej zabrać plecak o pojemności 20-30 litrów. Musi się w nim znaleźć prowiant, czyli wysokoenergetyczne przekąski oraz odpowiednia ilość wody. Niezbędna jest także podstawowa apteczka oraz naładowany telefon z powerbankiem. Mimo dostępności technologii warto mieć przy sobie również tradycyjną mapę turystyczną i kompas. W zależności od pory roku i prognoz przydatne mogą okazać się także okulary przeciwsłoneczne, krem z filtrem UV, latarka czołówka lub stuptuty chroniące przed śniegiem.
Bolczów i co dalej? Atrakcje w okolicy
Zamek Bolczów to doskonały punkt wypadowy do zwiedzania innych części Rudaw Janowickich. Po zejściu z zamkowych ruin można kontynuować wędrówkę w kierunku Gór Sokolich. Najpopularniejsze cele to szczyty Sokolik i Krzyżna Góra, z których roztaczają się jedne z najpiękniejszych panoram w Sudetach. Widać z nich doskonale Karkonosze ze Śnieżką oraz Kotlinę Jeleniogórską. W pobliżu znajduje się także schronisko PTTK Szwajcarka, najstarszy drewniany obiekt tego typu w Sudetach, oferujący schronienie i posiłek.
Rudawy Janowickie obfitują w niezwykłe formacje skalne oraz inne atrakcje. Będąc w okolicy zamku Bolczów, warto zaplanować wycieczkę do Kolorowych Jeziorek – czterech stawów o bajecznych barwach, które są pozostałością po dawnych kopalniach. Ciekawym celem jest również Skalny Most, czyli wysoka na 20 metrów grzęda skalna z naturalnym oknem. Miłośnicy historii mogą z kolei udać się do pobliskich Karpnik, gdzie znajduje się neogotycki zamek na wodzie. Dziś mieści się w nim hotel, lecz jego piękną bryłę można podziwiać z zewnątrz.
Fot. Główne: Takasamarasa via Wikipedia, CC BY-SA 3.0 pl
Może Cię także zainteresować:
- Zamek Grodno – perła Dolnego Śląska, którą musisz zobaczyć
- Zamek Chojnik – jak dojść, ile kosztuje zwiedzanie zamku?
- Szlak Orlich Gniazd – zwiedzaj Jurę Krakowsko-Częstochowską
- Góra Sobień: tajemnicze ruiny i niezapomniane widoki w Górach Słonnych
- Rudawy Janowickie – najciekawsze szlaki, atrakcje turystyczne i zabytki
