Bieszczady – sprawdź, co ciekawego zobaczyć!

Bieszczady są częścią Karpat Wschodnich. Tworzą je dwa główne pasma. Najwyższą górą po polskiej stronie jest Tarnica (1346 m n.p.m.). Dużą część łańcucha porastają lasy bukowe lub obszary trawiaste, tzw. połoniny. Dla ochrony wyjątkowej fauny i flory w tym miejscu powołano Bieszczadzki Park Narodowy oraz blisko 100 rezerwatów przyrody. Bieszczady przypadną do gustu także miłośnikom aktywnego wypoczynku. Do dyspozycji są bowiem m.in. szlaki piesze, trasy rowerowe i kameralne ośrodki narciarskie. Najważniejsze polskie kurorty, które oferują miejsca noclegowe, to Ustrzyki Dolne, Polańczyk, Sanok, Zagórz, Lesko oraz Ustrzyki Górne. Sprawdź, co ciekawego kryją bieszczadzkie tereny!

Bieszczady – geologia, najwyższy szczyt (Tarnica) i inne informacje

Topograficznie Bieszczady należą do Beskidów Wschodnich – wysuniętej najdalej na zachód części Zewnętrznych Karpat Wschodnich. Ich formowanie rozpoczęło się ok. 500 milionów lat temu, a obecny kształt i budowa stanowią efekt kolejnych procesów górotwórczych. Góry te leżą na terytorium trzech państw. Bieszczady Zachodnie obejmują Polskę, Słowację i Ukrainę, natomiast Bieszczady Wschodnie znajdują się w całości na terytorium ukraińskim.

Najwyższe bieszczadzkie góry

Najwyższym szczytem całego łańcucha jest Pikuj (1405 m n.p.m.) na Ukrainie. W polskich Bieszczadach zaszczytne miano przypada wspominanej wcześniej Tarnicy – w pobliżu szczytu znajduje się jaskinia, a na wierzchołek prowadzi kilka dróg. Najpopularniejszym szlakiem wśród chętnych do zdobycia Korony Polski jest zielona ścieżka dydaktyczna z miejscowości Wołosate. Trasa, która biegnie m.in. w pobliżu pozostałości cerkwi Wielkiego Męczennika Dymitra i nieopodal cmentarza, ma niespełna 4,5 km długości i można ją pokonać w ok. 2 godziny. Do istotnych wzniesień tych gór w Polsce należą również:

• Krzemień (1335 m);
• Halicz (1333 m);
• Bukowe Berdo (1311 m);
• Wielka Rawka (1304 m);
• Mała Rawka (1272 m).

Walory przyrodnicze Bieszczad. San, Sine Wiry, Połonina Wetlińska, Bieszczadzki Park Narodowy

Park Krajobrazowy Doliny Sanu to wizytówka całego regionu. Zajmuje ponad 277 km², rosną tu ponad 100-letnie drzewa, a przy odrobinie szczęścia można tu zaobserwować dziko żyjące żubry, niedźwiedzie, rysie czy węże Eskulapa. Znajduje się tu także Jezioro Solińskie – sztuczny zbiornik retencyjny z betonową zaporą, o pojemności 472 mln m³ wody i o powierzchni 22 km². W wyniku jego utworzenia z mapy Bieszczad w części lub w całości zniknęło 6 wiosek:

• Chrewt;
• Horodek;
• Sokole;
• Solina;
• Teleśnica Sanna;
• Wołkowyja.

Atrakcje turystyczne w Bieszczadach

Park Krajobrazowy Doliny Sanu razem z Ciśniańsko-Wetlińskim Parkiem Krajobrazowym stanowi otulinę Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Jego zasadnicza część ma nieco ponad 292 km² powierzchni, razem z otulinami – 1083,91 km². Nie tylko obszary chronione są niezwykle malownicze i fotogeniczne. Jeśli wybierasz się w Bieszczady, warto udać się w następujące miejsca:

• Połonina Wetlińska pod Smerekiem (1222 m);
• masywy na Połoninie Caryńskiej (nazywanej czasami Połoniną Berehowską);
• trójstyk granic Polski, Ukrainy i Słowacji przy Krzemieńcu (1221 m);
• Jeziorka Duszatyńskie, które powstały w osuwisku północno-zachodniego zbocza Chryszczatej (998 m);
• wodospad Szepit w Zatwarnicy na potoku Hylaty (8 m wysokości, najwyższy wodospad w polskich Bieszczadach);
• Siklawa Ostrowskich;
• rezerwat Sine Wiry ze ścieżkami przyrodniczo-krajobrazowymi;
• torfowiska pod Tarnawą Wyżną;
• punkt widokowy Szczerbanówka w Nadleśnictwie Cisna (wieża przy DW 897);
• 34-metrowa wieża widokowa nad potokiem Muczny.

Najważniejsze górskie szlaki piesze w Bieszczadach. Trasy na Małą i Wielką Rawkę

Do wielu pięknych miejsc w Bieszczadach dotrzesz wyłącznie na własnych nogach, ewentualnie rowerem. Tylko na terenie BPN-u wytyczono 137 kilometrów oznakowanych tras turystycznych. Wycieczki, które proponujemy poniżej, to zaledwie ułamek możliwości, jakie stwarza turystom sieć górskich szlaków:

1. Pętla wokół Wetliny – 27,7 km, do przejścia w ok. 9:30–12 h. Najpierw zieloną nitką do Dział, następnie żółtą przez Przełęcz Wyżnią do Końskiej Drogi. Na Połoninie Wetlińskiej czerwonym szlakiem w stronę schroniska PTTK Chatka Puchatka do Osadzkiego Wierchu, następnie Przełęczy M. Orłowicza. W dół żółtą trasą do Starego Sioła w Wetlinie i ponownie pod górę na Jawornik, potem zieloną ścieżką do punktu wyjścia.
2. Z Cisnej do Bukowca – 37,6 km, do pokonania w 12–15 h. Górski „maraton” rozpoczynasz wędrówką czerwonym szlakiem na Wołosań. Dalej, na Przełęczy pod Jawornem, odbijasz w czarną trasę do Jabłonek. Dalej podejście na Łopiennik, następnie zejście czerwoną ścieżką do bazy namiotowej i niebieską odnogą do Łopienek. Pod Hyrczą trasa przechodzi w szlak zielony na Wysokie Berdo i Korbanię, na koniec zejście trasą czerwoną.
3. Z Brzegów Górnych na Tarnicę – 17,2 km, na przejście potrzeba ok. 6:30–8 h. Od samego początku prawie do końca idziesz czerwonym szlakiem. Najpierw przez Połoninę Caryńską, potem przez centrum Ustrzyk Górnych, dalej Dolinę Terebowca i Szeroki Wierch do Tarniczki. Za przełęczą zostaje niespełna 500 metrów żółtej ścieżki do celu.

Sprzęt trekkingowy dla turystów mierzących się z Bieszczadami

Podstawą są wygodne buty – zapewniające odpowiednią stabilizację, a jednocześnie nieocierające stóp. Pogoda w górach może zmieniać się z godziny na godzinę. W Bieszczady należy więc zabrać uniwersalną odzież turystyczną – spodnie, bluzy, kurtki. W sklepach sieci Decathlon zwróć również uwagę na następujące elementy wyposażenia:

• plecaki turystyczne i trekkingowe;
• pokrowce i akcesoria;
• płyny i impregnaty do odzieży górskiej;
• nosidełka turystyczne dla dzieci;
• apteczki turystyczne.

Przed wyjazdem warto kupić również papierowe mapy i przewodnik po Bieszczadach. To awaryjna pomoc na wszelki wypadek, gdyby baterie w urządzeniach elektronicznych wyczerpały się w trakcie wycieczki albo planery online i lokalizatory straciły zasięg.

Bieszczady i przyrodolecznictwo. Uzdrowisko Polańczyk w gminie Solina

W Bieszczadach panuje przejściowy, umiarkowany ciepły klimat. Powstanie Jeziora Solińskiego zmieniło również lokalny mikroklimat – do tego stopnia, że zaczęto je nazywać „Morzem Bieszczadzkim”. Takie miano zyskało nie z powodu jodu, lecz ze względu na złagodzenie górskiego powietrza. W połączeniu z wysokim poziomem czystości umożliwiło to rozpoczęcie działań przyrodoleczniczych w 1977 roku. Od 1999 r. Polańczyk oficjalnie cieszy się statusem uzdrowiska, a specjalizuje się w:

• kinezyterapii;
• hydroterapii;
• fizykoterapii;
• peloidoterapii.

Wyjazd w Bieszczady i rehabilitację poleca się pacjentom cierpiącym na urazy ortopedyczne i choroby:

• reumatyczne;
• kardiologiczne;
• endokrynologiczne;
• górnych i dolnych dróg oddechowych;
• cukrzycę.

Inne atrakcje Bieszczad (nie tylko cerkiew, zagrody żubrów i Jezioro Solińskie)

Niektóre atrakcje stanowią wizytówkę całego regionu. O innych mało kto w kontekście Bieszczad wspomina. Z przymrużeniem oka można rzec, iż cały pobyt może być wypełniony tak, że nie wystarczy czasu na spanie i jedzenie. Do najciekawszych atrakcji w Bieszczadach z pewnością należą:

• Bieszczadzkie Krupówki w Solinie;
• kolej gondolowa Jawor – Plasza (otwarcie planowane na lato 2022);
• cerkwie bojkowskie – m.in. świątynie pw. św. Michała Archanioła w Smolniku, Narodzenia Bogurodzicy w Michniowcu, św. Mikołaja w Hoszowie, św. Męczennicy Paraskewii w Łopience i św. Michała Archanioła w Bystrem;
• Muzeum Kultury Bojków w Myczkowie;
• Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku;
• drezyny rowerowe w Uhercach Mineralnych;
• Bieszczadzka Kolejna Leśna, kursująca pomiędzy miejscowościami Majdan, Przysłup oraz Balnica;
• ruiny kościoła i klasztoru Karmelitów Bosych w Zagórzu;
• Pokazowa Zagroda Żubrów w miejscowości Muczne;
• Muzea Przyrodnicze w Mucznem i Ustrzykach Dolnych;
• Plenerowe Muzeum Wypału Węgla Drzewnego w Lutowiskach;
• Sanocki Jarmark Ikon;
• Galeria Zdzisława Beksińskiego w Sanoku;
• Galeria Barak w Czarnej;
• Leśny Zwierzyniec w Lesznej;
• mini zoo w Myczkowcach;
• wiejskie zoo w Berezce;
• pałac w Olszanicy;
• cudowne źródełko w Zwierzyniu;
• Muzeum Historii Bieszczad w Czarnej;
• Jaskinia Jahybta – grota w Rosolinie;
• formacja skalna Kamień Leski;
• Lunapark Meisner w Solinie.

Warto zobaczyć Bieszczady na własne oczy

Nikt nie ma wątpliwości, że to jedno z najpiękniejszych miejsc w Polsce. Kojarzy się z brakiem podstawowych wygód, ale to mocno krzywdzące stereotypy. Domki letniskowe i inne opcje na nocleg w Bieszczadach zapewniają turystom komfort na odpowiednim poziomie. Gdzie szukać najkorzystniejszych cen? Rezerwacje bezpośrednie kosztują zwykle tyle samo, ile po skorzystaniu z oferty noclegowej na portalu turystycznym. Brak pośredników (i prowizji) oznacza jednak więcej pieniędzy dla gospodarzy. Jeden turnus to o wiele za mało, by poznać całe Bieszczady i docenić je w pełni!

• Bieszczady zimą – co warto zobaczyć? Najpopularniejsze szlaki i atrakcje
• Torfowisko Bieszczady – jak dotrzeć, co zobaczyć?
• Halicz Bieszczady – szlak turystyczny, widoki, co robić dalej?
• Przełęcz Bukowska – odkrywamy atrakcje bieszczadzkich szlaków
• Połonina Wetlińska – przez te Bieszczady wiecznie zielone