Położenie i charakterystyka gór Tienszan
Tienszan to potężny system górski zlokalizowany w Azji Środkowej, rozciągający się na terytorium pięciu państw. Jego największa część leży w Kirgistanie oraz w Chinach (w regionie autonomicznym Sinciang). Mniejsze fragmenty pasma znajdują się także w Kazachstanie, Uzbekistanie i Tadżykistanie. Cały system ma imponującą długość około 2500 kilometrów. Jego nazwa w języku chińskim oznacza „Niebiańskie Góry”, co doskonale oddaje majestatyczny charakter ośnieżonych szczytów sięgających chmur. Pasmo dzieli się na kilka Tienszan Zachodni oraz Wschodni, z których każda ma swoją unikalną specyfikę geologiczną i krajobrazową.
Góry te charakteryzują się obecnością ostrych grani, strzelistych turni i głęboko wciętych dolin polodowcowych. Najwyższym szczytem jest Pik Pobiedy (Dżengisz czokusu), wznoszący się na 7439 m n.p.m. na granicy kirgisko-chińskiej. Drugim co do wysokości, a zarazem najsłynniejszym wierzchołkiem, jest Chan Tengri (7010 m n.p.m.). W górach Tienszan znajduje się ponad 10 tysięcy lodowców, a największy z nich, lodowiec Południowy Inylczek, ma długość blisko 60 kilometrów. Krajobraz uzupełniają wysokogórskie jeziora, takie jak malowniczy Issyk-kul, a także rozległe stepy, łąki oraz lasy iglaste porastające niższe partie gór.
Najlepszy czas na eksplorację Tienszanu
Klimat w górach Tienszan jest skrajnie kontynentalny. Oznacza to występowanie bardzo dużych dobowych i rocznych amplitud temperatur. Zimy są długie, mroźne i obfitują w opady śniegu, co sprawia, że większość szlaków i przełęczy jest niedostępna. Temperatury w wyższych partiach mogą spadać poniżej -30°C. Lata, choć krótkie, przynoszą ocieplenie. W dolinach i na niższych wysokościach temperatury mogą przekraczać 20°C, jednak na wysokościach powyżej 3000 metrów nawet latem w nocy zdarzają się przymrozki. Pogoda jest niezwykle zmienna i kapryśna, a silne wiatry i nagłe załamania aury stanowią stały element krajobrazu.
Najlepszy okres na organizację wyprawy trekkingowej lub alpinistycznej w Tienszan przypada na miesiące letnie. Okno pogodowe jest stosunkowo krótkie i trwa zazwyczaj od końca czerwca do początku września. W tym czasie warunki są najbardziej stabilne, a pokrywa śnieżna na szlakach i przełęczach jest najmniejsza, co znacząco ułatwia poruszanie się w terenie. Lipiec i sierpień to szczyt sezonu, kiedy działają bazy pod głównymi szczytami i najłatwiej jest zorganizować transport oraz wsparcie logistyczne. Wybierając się w te góry poza głównym sezonem, trzeba liczyć się z trudniejszymi warunkami i ograniczoną infrastrukturą turystyczną.
Wyprawa w Tienszan – profil idealnego podróżnika
Wyprawy w góry Tienszan są przeznaczone przede wszystkim dla osób z dużym doświadczeniem w turystyce wysokogórskiej i alpinizmie. To nie jest miejsce dla początkujących:
- teren jest wymagający, szlaki często nie są oznakowane, a odległości między osadami ludzkimi ogromne;
- konieczna jest umiejętność samodzielnej nawigacji w terenie z użyciem mapy i kompasu lub GPS;
- ze względu na obecność licznych lodowców, niezbędne jest również doświadczenie w poruszaniu się w rakach, posługiwaniu się czekanem oraz znajomość technik asekuracji i autoratownictwa szczelinowego.
Samowystarczalność i odporność psychiczna na trudne warunki to cechy kluczowe dla każdego, kto planuje eksplorację Tienszanu. Mimo surowego charakteru Tienszan oferuje również możliwości dla turystów o nieco mniejszym doświadczeniu, ale posiadających bardzo dobrą kondycję fizyczną.
W Kirgistanie, w okolicach miasta Karakol nad jeziorem Issyk-kul, znajdują się popularne i stosunkowo dobrze zagospodarowane trasy trekkingowe. Przykładem jest szlak do jeziora Ala-kul. Innym dostępnym rejonem jest Park Narodowy Ala Archa, położony niedaleko stolicy, Biszkeku. Oferuje on krótsze, jednodniowe wycieczki oraz kilkudniowe trekkingi, które pozwalają poczuć majestat tych gór bez konieczności podejmowania ekstremalnych wyzwań logistycznych i technicznych. Dobrej jakości sprzęt oraz odzież trekkingową kupisz na przykład w sklepie sportowym Decathlon.
Najsłynniejsze cele wypraw i trasy trekkingowe
Dla alpinistów głównym celem w górach Tienszan są dwa siedmiotysięczniki – Pik Pobiedy i Chan Tengri. Wejście na którykolwiek z nich jest poważnym przedsięwzięciem, wymagającym doskonałego przygotowania, aklimatyzacji i umiejętności technicznych. Chan Tengri, ze względu na swój piramidalny kształt, jest często nazywany najpiękniejszym szczytem świata. Wyprawy na oba wierzchołki organizowane są najczęściej z bazy na lodowcu Południowy Inylczek. Dotarcie do niej samo w sobie jest przygodą, wymagającą kilkudniowego trekkingu lub lotu helikopterem. To cele zarezerwowane wyłącznie dla najbardziej doświadczonych himalaistów.
Wśród miłośników długich trekkingów ogromną popularnością cieszy się trasa wiodąca wzdłuż lodowca Południowy Inylczek do unikatowego jeziora Merzbachera. Jezioro to słynie z tego, że raz lub dwa razy do roku gwałtownie opróżnia się z wody, tworząc spektakularne zjawisko. Innym klasycznym szlakiem jest kilkudniowy trekking przez pasmo Terskej Ałatoo, oferujący zapierające dech w piersiach widoki na ośnieżone szczyty i turkusową taflę jeziora Issyk-kul. Trasy te prowadzą przez wysokie przełęcze, rozległe pastwiska i gościnne jurty pasterzy, dając szansę na poznanie dzikiej przyrody i unikalnej kultury regionu Tienszan.
Organizacja podróży w góry Tienszan krok po kroku
Planowanie wyprawy w Tienszan należy rozpocząć od sprawdzenia wymogów formalnych. Obywatele wielu krajów, w tym Polski, mogą podróżować do Kirgistanu i Kazachstanu bez wizy na okres do 60 lub 90 dni, co znacznie upraszcza organizację. Jednak eksploracja rejonów przygranicznych, gdzie znajdują się najwyższe szczyty, wymaga uzyskania specjalnego pozwolenia. Najłatwiej załatwić je z kilkutygodniowym wyprzedzeniem za pośrednictwem lokalnej agencji turystycznej. Główne punkty startowe dla wypraw to Biszkek w Kirgistanie oraz Ałmaty w Kazachstanie. To do tych miast należy szukać połączeń lotniczych.
Niezbędne jest posiadanie specjalistycznego ekwipunku dostosowanego do warunków wysokogórskich. Podstawą jest solidny namiot, ciepły śpiwór o komforcie termicznym co najmniej -15°C oraz mata izolująca od zimnego podłoża. System odzieży „na cebulkę” jest kluczowy – bielizna termoaktywna, warstwa docieplająca (polar, puch) oraz kurtka i spodnie z membraną chroniącą przed wiatrem i deszczem. Na lodowce konieczne są raki, czekan, uprząż, lina oraz sprzęt do ratownictwa szczelinowego. Niezwykle istotne jest także przygotowanie fizyczne, obejmujące treningi wytrzymałościowe i siłowe, oraz zaplanowanie odpowiedniej aklimatyzacji na miejscu.
Fot. Główne: Chen Zhao via Wikipedia, CC BY 2.0
Może Cię także zainteresować:
- Pamir. Najważniejsze informacje o tym paśmie górskim w Azji
- Gruzja – trekking na Kaukazie Południowym
- Góry Kunlun w Chinach – co warto zobaczyć? Najważniejsze informacje
- Przełęcz Przysłup – lokalizacja, szlaki turystyczne, ciekawostki
- Góry Ural to naturalna granica Europy z Azją. Poznaj informacje o tym pięknych górach!
