Charakterystyka i położenie geograficzne góry Broad Peak
Broad Peak (8051 m n.p.m.) jest dwunastym pod względem wysokości szczytem na świecie. Znajduje się w paśmie Karakorum, na granicy Pakistanu i Chin. To potężny masyw, który stanowi część grupy Gaszerbrumów, leżąc w bezpośrednim sąsiedztwie K2. Jego pierwotna, lokalna nazwa w języku balti to Falchan Kangri, co oznacza „szeroki szczyt”. Angielską nazwę, będącą jej dosłownym tłumaczeniem, nadał w 1892 roku brytyjski podróżnik Martin Conway, nawiązując do rozległej, niemal półtorakilometrowej grani szczytowej. Masyw dominuje nad lodowcem Godwin-Austen, będącym kluczowym punktem dostępowym dla ekspedycji.
Położenie góry Broad Peak sprawia, że jest ona jednym z najbardziej rozpoznawalnych ośmiotysięczników. Góruje nad zbiegiem lodowców Baltoro i Godwin-Austen. To właśnie stąd rozciąga się klasyczny widok na cały masyw oraz pobliskie K2, oddalone o zaledwie 8 kilometrów w linii prostej. Masyw składa się z kilku wierzchołków. Główny ma wysokość 8051 m. Wierzchołek środkowy (Rocky Summit) mierzy 8011 m, a wierzchołek północny – 7490 m. Taka budowa, z centralnym punktem i niższymi kulminacjami połączonymi długą granią, jest charakterystyczna dla tej części Karakorum i wpływa na strategię wspinaczkową.
Topografia i budowa geologiczna masywu
Topografia masywu jest niezwykle złożona. Najbardziej charakterystycznym elementem jest wspomniana grań szczytowa. Jej pokonanie stanowi ostatni, często najbardziej wyczerpujący etap wejścia na główny wierzchołek. Wspinacze muszą trawersować ją na dużej wysokości, co wymaga odporności i doskonałej aklimatyzacji. Masyw góry Broad Peak posiada strome, eksponowane ściany, z których najbardziej znana jest ściana zachodnia. To nią prowadzi droga normalna. Podnóże góry opada w stronę potężnych jęzorów lodowcowych, co generuje obiektywne zagrożenia w postaci szczelin i seraków, zwłaszcza w niższych partiach.
Z geologicznego punktu widzenia Broad Peak jest częścią tak zwanego Batolitu Baltoro. To ogromna intruzja magmowa powstała w wyniku kolizji płyty indyjskiej z euroazjatycką. Proces ten doprowadził do wypiętrzenia Himalajów i Karakorum. Skały budujące masyw to głównie gnejsy i granity. Są one stosunkowo solidne, co odróżnia go od niektórych bardziej kruchych szczytów w regionie. Jednak erozja lodowcowa i wietrzenie wciąż kształtują jego rzeźbę, prowadząc do powstawania stromych żlebów, filarów i potężnych ścian, które stanowią cel dla alpinistów poszukujących nowych, technicznych wyzwań.
Historia pierwszych wejść na Broad Peak
Pierwszego wejścia na główny wierzchołek dokonano 9 czerwca 1957 roku. Dokonała tego czteroosobowa ekspedycja austriacka, którą tworzyli:
- Marcus Schmuck;
- Fritz Wintersteller;
- Kurt Diemberger;
- legendarny Hermann Buhl.
Ich osiągnięcie było przełomowe nie tylko ze względu na zdobycie szczytu. Zrobili to w rewolucyjnym, lekkim stylu alpejskim, bez wsparcia ze strony tragarzy wysokościowych oraz bez użycia dodatkowego tlenu. Był to manifest nowej filozofii wspinania w górach najwyższych, która stawiała na szybkość, samodzielność i minimalizację sprzętu, co w tamtych czasach było absolutną nowością.
Samo wejście nie było pozbawione dramatyzmu. Kilkanaście dni wcześniej, 29 maja, Schmuck i Wintersteller dotarli na przedwierzchołek (Rocky Summit). Byli przekonani, że zdobyli główną kulminację. Dopiero po powrocie do obozu i analizie topografii zorientowali się, że prawdziwy szczyt znajduje się dalej, na końcu długiej grani. Cały zespół podjął drugą próbę. Tym razem wszyscy czterej wspinacze stanęli na właściwym wierzchołku góry Broad Peak. Dla Hermanna Buhla było to drugie w karierze pierwsze wejście na ośmiotysięcznik, co ugruntowało jego pozycję jako jednego z najwybitniejszych himalaistów w historii.
Polskie ślady na dwunastym szczycie Ziemi
Polski alpinizm zapisał na stokach Broad Peaku jedną z najpiękniejszych kart. W lipcu 1984 roku Jerzy Kukuczka i Wojciech Kurtyka dokonali trawersu całego masywu, zdobywając po kolei wierzchołki: Północny, Środkowy i Główny. Wytyczyli w ten sposób nową, niezwykle trudną drogę w czystym stylu alpejskim. Zaledwie kilka dni później na szczycie stanął Krzysztof Wielicki, który dokonał pierwszego w historii samotnego wejścia na ośmiotysięcznik w ciągu jednej doby. Wyruszył z bazy i po 22 godzinach i 10 minutach zameldował się na wierzchołku, ustanawiając nowy standard szybkości w himalaizmie.
Największym polskim osiągnięciem na górze Broad Peak jest jednak pierwsze zimowe wejście. Dokonała go wyprawa Polskiego Związku Alpinizmu pod kierownictwem Krzysztofa Wielickiego. Dnia 5 marca 2013 roku na szczycie stanęli Adam Bielecki, Artur Małek, Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski. Było to historyczne osiągnięcie, które potwierdziło dominację Polaków w zimowej eksploracji gór najwyższych. Niestety, ten ogromny sukces miał swoją tragiczną cenę. Podczas zejścia ze szczytu zaginęli Maciej Berbeka i Tomasz Kowalski, którzy zostali uznani za zmarłych, co rzuciło cień na to historyczne wydarzenie. Wejście na górę Broad Peak zimą było celem wielu ekspedycji z całego świata, jednak to właśnie polskim wspinaczom udało się przełamać barierę ekstremalnych warunków pogodowych i niskich temperatur.
Klasyczna droga wspinaczkowa na szczyt góry Broad Peak
Najczęściej wybieraną trasą na szczyt pozostaje droga klasyczna, wytyczona przez pierwszych zdobywców. Jej przebieg można podzielić na kilka charakterystycznych etapów:
- wspinaczka rozpoczyna się w bazie na lodowcu Godwin-Austen (4900 m n.p.m.). Pierwszy odcinek, prowadzący do obozu I (5600 m n.p.m.), jest często uznawany za jeden z najniebezpieczniejszych. Przebiega przez strefę narażoną na obiektywne zagrożenia, takie jak lawiny i spadające kamienie;
- powyżej obozu I trasa skręca i prowadzi do obozu II, usytuowanego na wysokości 6200 m n.p.m. Ten fragment, choć charakteryzuje się znacznym nachyleniem, nie jest wymagający pod względem technicznym;
- podejście do obozu III (ok. 7150 m n.p.m.) wiedzie przez strome pola śnieżne. Sam obóz jest zakładany u podstawy rozległego plateau lodowo-śnieżnego, które jest charakterystycznym elementem góry. Pokonanie tego plateau utrudnia gęsta sieć potężnych szczelin lodowych;
- wspinacze ruszają z obozu III (lub opcjonalnie z wyżej założonego obozu IV na 7500 m n.p.m.). Pierwszym celem jest przełęcz na wysokości 7800 m n.p.m., która oddziela główny wierzchołek od tzw. Rocky Summit. Stamtąd wąska i eksponowana grań skalna prowadzi na przedwierzchołek (Rocky Summit);
- najważniejszym i najbardziej wymagającym psychicznie etapem jest trawers z Rocky Summit na główny wierzchołek. Grań najpierw obniża się, a następnie ponownie wznosi. Oznacza to, że podczas powrotu, przy ogromnym zmęczeniu, konieczne jest ponowne podejście na przedwierzchołek, co bywa wyjątkowo wyczerpujące i niebezpieczne.
Czy turyści mogą wejść na górę Broad Peak?
Wejście na Broad Peak nie jest aktywnością turystyczną dostępną dla przypadkowych amatorów bez specjalistycznego przygotowania. Należy wyraźnie odróżnić pojęcie turystyki od himalaizmu, który jest formą ekstremalnej wspinaczki. Broad Peak, jako ośmiotysięcznik, stawia przed zdobywcami najwyższe wymagania. Konieczna jest nie tylko ponadprzeciętna wydolność fizyczna, ale przede wszystkim udokumentowane doświadczenie wspinaczkowe, zdobyte na niższych, lecz wciąż trudnych technicznie szczytach, na przykład sześciotysięcznych lub siedmiotysięcznych.
Chociaż istnieją agencje komercyjne organizujące wyprawy na ten szczyt, nie są to oferty dla turystów. Klienci takich agencji to zazwyczaj doświadczeni alpiniści-amatorzy, którzy muszą udowodnić swoje umiejętności i doświadczenie. Uczestnictwo w komercyjnej wyprawie ułatwia logistykę (pozwolenia, transport, organizacja bazy), ale nie zwalnia z konieczności posiadania zaawansowanych umiejętności wspinaczkowych, obsługi specjalistycznego sprzętu i radzenia sobie w ekstremalnych warunkach. Określenie „turystyczne wejście” jest w kontekście góry Broad Peak mylące i niebezpieczne, gdyż jest to wyzwanie zarezerwowane wyłącznie dla bardzo doświadczonych wspinaczy.
Może Cię także zainteresować:
- Karakorum – położenie, najwyższe szczyty, informacje o łańcuchu górskim
- Himalaiści polscy – jakimi wyprawami w Himalaje zasłynął polski himalaizm zimowy?
- Sziszapangma – najniższy ośmiotysięcznik. Co trzeba wiedzieć o szczycie?
- Annapurna – trekking, planowanie wyprawy, charakterystyka szczytu
- Manaslu – poznaj Górę Ducha w Nepalu. Trekking wokół Manaslu
