Annapurna – trekking, planowanie wyprawy, charakterystyka szczytu

Szczyt Annapurna – charakterystyka góry w Himalajach

Annapurna, górująca na wysokości 8091 m n.p.m., zajmuje dziesiąte miejsce wśród najwyższych szczytów świata. Masyw rozciąga się na długości 55 kilometrów w centralnym Nepalu, a jego główny wierzchołek otaczają liczne szczyty siedmio- i sześciotysięczne. W samej Annapurnie I wyróżnia się trzy wierzchołki:

• główny (8091 m n.p.m);
• środkowy (8051 m n.p.m.);
• wschodni (8010 m n.p.m.).

Szczególną cechą masywu jest jego niezwykła rozległość i znaczna deniwelacja, sięgająca nawet 6 kilometrów względem okolicznych dolin. W zachodniej części masywu znajduje się jedna z najwyższych ścian skalnych na świecie – południowo-zachodnia ściana Baraha Shikhar, wznosząca się na wysokość 4600-4800 metrów. Nazwa szczytu wywodzi się z sanskrytu i oznacza Wypełnioną Pożywieniem, nawiązując do hinduistycznej bogini będącej wcieleniem Parwati. Pomimo stosunkowo niewielkiej wysokości w porównaniu z innymi ośmiotysięcznikami, Annapurna uchodzi za jeden z najbardziej niebezpiecznych szczytów, o czym świadczy wysoki stosunek wypadków śmiertelnych do udanych wejść.

Czym jest Sanktuarium Annapurny?

Sanktuarium Annapurny to wyjątkowy kocioł polodowcowy położony 40 kilometrów na północ od Pokhary, na wysokości ponad 4000 metrów nad poziomem morza2. Ten owalny płaskowyż otaczają monumentalne szczyty masywu Annapurny, z których większość przekracza 7000 metrów wysokości. Należą do nich:

• Annapurna I;
• Annapurna III;
• Annapurna Fang;
• Modi Peak;
• Tharpu Chuli;
• Singu Chuli;
• Machhapuchhare.

Jedyne wejście do sanktuarium stanowi wąska dolina pomiędzy szczytami Hiunchuli i Machhapuchhare, gdzie wody z lodowców spływają do rzeki Modi Khola. Wejście na teren Sanktuarium Annapurny jest ograniczone, ponieważ leży na terenie obszaru chronionego.

Ze względu na wysokie góry otaczające sanktuarium ze wszystkich stron, obszar ten otrzymuje zaledwie siedem godzin światła słonecznego dziennie w szczycie lata. Południowe zbocza pokrywają gęste tropikalne lasy rododendronów i bambusów, podczas gdy północne stoki, znajdujące się w cieniu deszczowym, charakteryzują się suchszym i chłodniejszym klimatem, przypominającym warunki pobliskiego Płaskowyżu Tybetańskiego. Dla lokalnej ludności Gurung miejsce to ma szczególne znaczenie duchowe. Wierzono, że jest domem różnych bóstw hinduistycznych i buddyjskich.

Trekking wokół Annapurny – jak przebiega wyprawa?

Trekking wokół Annapurny można poprowadzić jednym z trzech głównych szlaków: Annapurna Circuit, Annapurna Base Camp (ABC) oraz Jomsom Trek. Najpopularniejsza trasa Annapurna Circuit rozciąga się na długości 160-230 kilometrów, prowadząc przez zróżnicowane strefy klimatyczne. Turyści przylatują do stolicy Nepalu Katmandu, ale wędrówka rozpoczyna się zazwyczaj w miejscowości Besisahar lub Bhulbhule w dolinie rzeki Marsyangdi. Ten etap szlaku wiedzie przez malownicze wioski, pola ryżowe i subtropikalne lasy. Najwyższym punktem trasy jest przełęcz Thorung La (5416 m n.p.m.), a cała wyprawa zajmuje od 14 do 21 dni. Noclegi organizowane są w prostych schroniskach typu tea house, oferujących podstawowe warunki i tradycyjne posiłki.

Trasa do Annapurna BC jest krótsza i zajmuje 6-12 dni, prowadząc przez wioski zamieszkane przez ludność Gurung i Magar. Najlepszy okres na trekking przypada od lutego do maja oraz od września do listopada, kiedy warunki pogodowe są najbardziej sprzyjające. Od kwietnia 2023 roku obowiązkowe jest korzystanie z usług przewodnika oraz posiadanie dwóch zezwoleń: ACAP (Annapurna Conservation Area Permit) oraz TIMS.

Jak się przygotować do trekkingu w Himalajach?

Przygotowania do trekkingu w Himalajach wymagają kompleksowego podejścia do treningu fizycznego i odpowiedniego wyposażenia:

• kluczowe jest rozpoczęcie przygotowań co najmniej 3 miesiące przed wyprawą, koncentrując się na treningu wytrzymałościowym i siłowym. Podstawą jest regularne uprawianie aerobowych form aktywności, takich jak bieganie, jazda na rowerze czy pływanie, przez minimum 30-45 minut, pięć razy w tygodniu;
• istotne jest również stopniowe zwiększanie dystansu codziennych spacerów, aż do osiągnięcia zdolności pokonywania 10 kilometrów dziennie;
• trening powinien obejmować także ćwiczenia na schodach i wzniesieniach, które symulują warunki górskie;
• w kwestii wyposażenia niezbędne są: wysokiej jakości buty trekkingowe z dobrą podporą kostki, odzież warstwowa dostosowana do zmiennych warunków pogodowych, plecak o pojemności 50-70 litrów oraz kijki trekkingowe, które zmniejszają obciążenie stawów nawet o 40%.

Szczególną uwagę należy zwrócić na górską aklimatyzację. Zaleca się spędzenie kilku dni na większej wysokości przed rozpoczęciem właściwego trekkingu. Kluczowe jest również odpowiednie nawodnienie organizmu oraz zapewnienie minimum 8 godzin snu podczas okresu przygotowawczego przed wyprawą.

Zdobywcy Annapurny – historia „podboju”

Pierwszego historycznego wejścia na Annapurnę dokonali 3 czerwca 1950 roku Francuzi Maurice Herzog i Louis Lachenal, zapisując się w historii jako pierwsi zdobywcy ośmiotysięcznika. Ich wyprawa zakończyła się dramatycznym zejściem. Obaj wspinacze doznali poważnych odmrożeń, w wyniku których Herzog stracił większość palców u rąk, a Lachenal wszystkie palce u stóp. Przez kolejne 20 lat nikt nie zdołał powtórzyć tego wyczynu, aż do 1970 roku, kiedy to Don Whillans i Dougal Haston weszli na szczyt południową ścianą, nie korzystając z dodatkowego tlenu.

Polscy himalaiści również zapisali znaczące karty w historii zdobywania Annapurny. Pierwszego zimowego wejścia na ten szczyt dokonali 3 lutego 1987 roku Jerzy Kukuczka i Artur Hajzer. Ustanowili przy tym rekord najszybszej zimowej ekspedycji – osiągnęli szczyt już w szesnastym dniu po założeniu bazy. W 1981 roku polska wyprawa Klubu Wysokogórskiego Zakopane wyznaczyła nową drogę na Annapurnę I środkową (8051 m n.p.m.). Maciej Berbeka i Bogusław Probulski, którzy 23 maja stanęli na wierzchołku, nazwali swoją trasę Drogą Jana Pawła II. Osiągnięcie to zostało uznane za najlepsze w sezonie himalajskim 1981 roku.

W 1991 roku na szczycie stanęła silna polska grupa: Bogdan Stefko, Krzysztof Wielicki, Wanda Rutkiewicz, Ryszard Pawłowski i Mariusz Sprutta. Szczególnym wyczynem może pochwalić się Piotr Pustelnik, który po pięciu próbach ostatecznie zdobył szczyt 27 kwietnia 2010 roku wraz z Kingą Baranowską. Dla Pustelnika było to zwieńczenie Korony Himalajów – został trzecim Polakiem, który zdobył wszystkie 14 ośmiotysięczników. W ostatnich latach polscy himalaiści kontynuują tradycję zdobywania Annapurny. Dorota Rasińska-Samoćko dołączyła do grona zdobywców 28 kwietnia 2022 roku.

Czy wejście na Annapurnę jest niebezpieczne?

Annapurna, pomimo że jest dziesiątym najwyższym szczytem świata, zyskała reputację jednego z najniebezpieczniejszych ośmiotysięczników, ze wskaźnikiem śmiertelności sięgającym około 38%. Góra ta stanowi wyjątkowe wyzwanie ze względu na nieprzewidywalną pogodę, częste lawiny oraz skomplikowany teren. Szczególnie niebezpieczny odcinek znajduje się między obozami 2, 3 i 4, gdzie wspinacze muszą pokonać strome ściany pokryte lodem oraz przejść przez strefy zagrożone lawinami. Mimo tych zagrożeń góra nadal przyciąga doświadczonych wspinaczy, którzy pragną zmierzyć się z jednym z najtrudniejszych wyzwań w świecie wspinaczki wysokogórskiej.

• Manaslu – poznaj Górę Ducha w Nepalu. Trekking wokół Manaslu
• Makalu w Himalajach. Co wiemy o piątej najwyższej górze świata?
• Kanczendzonga w Himalajach. Trekking do bazy u stóp Kanczendzongi
• Himalaiści polscy – jakimi wyprawami w Himalaje zasłynął polski himalaizm zimowy?
• Trekking w Himalajach na własną rękę. Co zabrać ze sobą?