W polskim łańcuchu Sudetów znajduje się 15 zróżnicowanych pasm górskich. Na ich terenie utworzono 2 parki narodowe oraz 7 parków krajobrazowych, które służą ochronie unikatowej przyrody. Choć w Czechach infrastruktura narciarska jest nieporównywalnie lepiej rozwinięta, to również na naszym Dolnym Śląsku funkcjonuje kilka ośrodków sportów zimowych na co najmniej dobrym poziomie. Sudety mają rozbudowaną sieć oznakowanych szlaków górskich, słyną także z przyrodolecznictwa. W uzdrowiskach i miejscowościach turystycznych funkcjonują rozmaite muzea oraz placówki kultury. To doskonałe propozycje w sytuacji, kiedy pogoda utrudnia wyjście w góry.
Dane o Sudetach. Najwyższy szczyt, geologiczny podział Sudetów na pasma
Sudety to jedna z 6 części Masywu Czeskiego, który znajduje się na terenie Czech, Polski, Austrii oraz Niemiec. Wypiętrzyły się podczas orogenezy hercyńskiej i waryscyjskiej, pomiędzy dewonem a permem. Formowanie łańcucha zakończyło się ok. 252 miliony lat temu. Najwyższą górą w Sudetach jest położona na polsko-czeskiej granicy karkonoska Śnieżka – liczy 1603 m n.p.m. (niektóre źródła podają 1602 m). Dalej na liście sudeckich szczytów, które przekraczają 1,5 km wysokości bezwzględnej, znajdują się:
- Łączna Góra (1555 m n.p.m.);
- Studzienna Góra (1554 m n.p.m.);
- Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.).
Nazwa Sudety pochodzi z II wieku naszej ery. Geograf i astronom Klaudiusz Ptolemeusz użył w swoich pracach określenia Sudéta óre do opisania terenów zamieszkałych przez Celtów na terenie Rudaw Janowickich (dziś to południowa część województwa dolnośląskiego). Etymologicznie słowo odnosi się do dzikości i lasów. Pasma Sudetów w Polsce to:
- Góry Bardzkie;
- Góry Bialskie;
- Góry Bystrzyckie;
- Góry Izerskie;
- Góry Kaczawskie;
- Góry Kamienne;
- Góry Opawskie;
- Góry Orlickie;
- Góry Sowie;
- Góry Stołowe;
- Góry Wałbrzyskie;
- Góry Złote;
- Karkonosze;
- Masyw Śnieżnika;
- Rudawy Janowickie.
Sudety – walory przyrodnicze, parki narodowe i krajobrazowe
Sudeckie rzeki łączą się w zlewiska 3 mórz – Czarnego, Północnego oraz Bałtyckiego. To dorzecza odpowiednio Dunaju, Łaby oraz Odry. Karkonoski Park Narodowy w Sudetach słynie z malowniczych wodospadów, bogatej szaty roślinnej torfowisk oraz efektownych kotłów polodowcowych. Ze względu na wysoką wartość przyrodniczą włączono go do sieci Rezerwatów Biosfery UNESCO. Z kolei Park Narodowy Gór Stołowych wyróżnia się bogactwem niezwykłych form skalnych.
Ponadto na obszarze tych gór w Polsce utworzono wiele obszarów chronionego krajobrazów, programu Natura 2000 i innych struktur prawnej ochrony przyrody. Najważniejsze spośród nich to:
- Park Krajobrazowy Chełmy;
- Park Krajobrazowy Doliny Bobru;
- Park Krajobrazowy Góry Opawskie;
- Park Krajobrazowy Gór Sowich;
- Rudawski Park Krajobrazowy;
- Ślężański Park Krajobrazowy;
- Śnieżnicki Park Krajobrazowy.
Najciekawsze atrakcje turystyczne Sudetów. Jak się przygotować do wyjazdu?
Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza liczy bagatela 440 kilometrów. Na mapach oznacza się go kolorem czerwonym, jego krańce znajdują się w Prudniku i Świeradowie-Zdroju. Pokonanie całej najdłuższej trasy w Sudetach z pewnością stanowi wielkie wyzwanie. W nagrodę – satysfakcja oraz multum pięknych zdjęć do pochwalenia się znajomym. Jeśli chcesz zmierzyć się z Głównym Szlakiem Sudeckim, przyda ci się porządny sprzęt ze sklepu Decathlon:
- górskie buty turystyczne;
- odzież trekkingowa;
- wytrzymałe plecaki;
- namiot turystyczny;
- śpiwór, materac lub mata.
Sudety Zachodnie – Góry Izerskie i Karkonosze. Karpacz, Jelenia Góra, Szklarska Poręba, Świeradów-Zdrój
Nie wszyscy turyści muszą stawiać sobie tak ambitne cele. W zachodniej części gór nie brakuje krótszych tras, wytyczonych między szczytami i wzgórzami. Co warto zobaczyć, wybierając się na wycieczkę w Sudety Zachodnie? Szlaki turystyczne przebiegają w pobliżu takich atrakcji, jak:
- wodospady – Kamieńczyka, Szklarki, Podgórnej;
- stare kopalnie uranu w Kowarach;
- Dolina Pałaców i Ogrodów (ponad 30 obiektów pałacowo-parkowych na 100 km² Kotliny Jeleniogórskiej);
- Termy Cieplickie;
- filie Muzeum Karkonoskiego;
- wieża widokowa SkyWalk;
- Muzeum Tajemniczy Las;
- Wioska Lapońska Kalevala;
- Ogród Japoński Siruwia;
- Zamek Chojnik;
- Huta Szkła Kryształowego Julia.
Sudety Środkowe i Góry Stołowe – Wałbrzych, Kłodzko, Polanica-Zdrój, Kudowa-Zdrój
Dla niektórych najciekawszym szczytem Sudetów jest Szczeliniec Wielki w Górach Stołowych. Wprawdzie niski i płaski, za to rozległy i z prawdziwym labiryntem wśród skał. Niezwykłe głazy w okolicy tej góry oraz tzw. skalnego miasta służyły za plenery filmowe ekranizacji jednej z części „Opowieści z Narnii”. Z kolei liczne uzdrowiska Ziemi Kłodzkiej słyną z wód o leczniczych właściwościach. Naturalne reguły Sanitas Per Aquam („zdrowie przez wodę”) znajdują zastosowanie nie tylko w Kotlinie Kłodzkiej, ale i Szczawnie-Zdroju pod Wałbrzychem. Inne atrakcje tego rejonu w Sudetach to:
- Centrum Kultury i Sztuki Stara Kopalnia;
- Zamek Książ;
- Palmiarnia;
- Twierdza Kłodzka;
- Minieuroland;
- Muzeum Papiernictwa;
- Zamek Leśna Skała;
- Kaplica Czaszek;
- Park Szachowy;
- Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego;
- Muzeum Filumenistyczne;
- Zieleniec Sport Arena.
Niektórzy do polskiej części Sudetów Środkowych zaliczają również Przedgórze Sudeckie z takimi miejscowościami jak Świebodzice, Świdnica, Dzierżoniów, Strzegom czy Sobótka. W tym regionie warto zwrócić uwagę na Ślężę – samotne wzniesienie o wysokości 718 metrów, gdzie do dziś zachowały się pozostałości prasłowiańskich kultów religijnych. Oprócz rzeźb ki świętych źródełek na górze znajdują się także pozostałości ruiny zamku Piastów z XII wieku, kościół z XIX stulecia oraz Dom Turysty PTTK z 1908 roku.
Sudety Wschodnie i Masyw Śnieżnika – Lądek-Zdrój, Stronie Śląskie
Czechy mają po swojej stronie mnóstwo mniejszych i większych ośrodków narciarskich. Polska część Masywu Śnieżnika szczyci się nieco innymi walorami turystycznymi. O uzdrowisku w Lądku-Zdroju słyszał chyba każdy Polak – i to niekoniecznie dzięki filmom Barei. Tutaj Sudety również zapewniają sporo atrakcji takich jak:
- Jaskinia Niedźwiedzia;
- Ogród Bajek;
- Jaskinia Kontaktowa;
- Adrenalina Park „Biała Marianna”;
- Zjeżdżalnia Grawitacyjna Czarna Żmija;
- Kletno – Podziemna Trasa Turystyczno-Edukacyjna;
- zalew Stara Morawa;
- Skalna Twierdza i ruiny Zamku Karpień;
- Jaskinia Radochowska;
- Złoty Stok – Kopalnia Złota;
- Średniowieczny Park Techniki;
- Pasterskie Skały;
- źródło św. Jadwigi.
Wędrówki szlakami w górach to główna, ale nie – jak widać – jedyna atrakcja. Związane z Sudetami nadzieje na udany wyjazd i urozmaicony wachlarz wrażeń są zatem jak najbardziej uzasadnione. A które miejsca tobie spodobały się najbardziej?
Może Cię także zainteresować:
- Masyw Śnieżnika zimą i latem – poznaj atrakcje na każdą porę roku
- Góry Stołowe na Ziemi Kłodzkiej – najpiękniejsze szlaki górskie i formy skalne
- Przełęcz Tąpadła – wędrówka przez serce masywu Ślęży
- Wodospad Wilczki w Międzygórzu. Atrakcja Sudetów
- Wielki Szyszak – mało znany szczyt o dużym potencjale
