Ich podstawowa nazwa pochodzi od relikwii świętego krzyża, jakie znajdują się w klasztorze benedyktynów na Łysej Górze. Góry Świętokrzyskie słyną z rezerwatów przyrody oraz miejsc kultu religijnego – również starszych od chrześcijaństwa. Najwyższy szczyt całego łańcucha to Łysica w pasmie Łysogór, który wznosi się na 612 m n.p.m. Miłośnicy aktywnego wypoczynku mają do dyspozycji w Górach Świętokrzyskich wiele tras pieszych i rowerowych, funkcjonują także szlaki konne oraz sezonowe szlaki narciarskie. Ważnymi ośrodkami turystycznymi są pobliskie miasta i wsie – Kielce, Bodzentyn, Święta Katarzyna i Nowa Słupia.
Góry Świętokrzyskie – podstawowe informacje o pasmach górskich
Znajdują się w środkowej części Wyżyny Kieleckiej. Wypiętrzyły się w okresie kambru, ok. 500 milionów lat temu. W Górach Świętokrzyskich występują skały osadowe ze wszystkich okresów geologicznych od prekambru do czwartorzędu. Panuje tu specyficzny mikroklimat – śnieg na najwyższych szczytach utrzymuje się nawet od listopada do kwietnia włącznie. Cały łańcuch podzielony jest na 19 pasm. Najwyższą partią Gór Świętokrzyskich są Łysogóry, w których kwitnie turystyka górska.
Naturalne atrakcje Gór Świętokrzyskich to ich największy walor
Utworzono tutaj ponad 25 rezerwatów przyrody, 11 Obszarów Natura 2000 i 5 parków krajobrazowych. Jakie są najcenniejsze skarby Matki Natury w tym regionie? Zdaniem wielu turystów najciekawsze i najpiękniejsze części Gór Świętokrzyskich to:
- ok. 700-letni dąb Bartek;
- drzewna aleja w Zagnańsku;
- Bukowa Góra (483 m);
- źródła bijące w Kapkazach, tzw. Dzbaniska;
- źródło św. Franciszka w Świętej Katarzynie;
- formacja skalna Diabelski Kamień;
- Góra Chełmowa (351 m);
- kamieniołom Wiśniówka;
- Góra Radostowa (451 m);
- skały „Oczy Ziemi” w Suchedniowie;
- przełomy rzeki Lubrzanka;
- wąwóz Dule z Jaskinią Zbójecką;
- tereny rezerwatów:
- Barcza;
- Góra Jeleniowska;
- Góra Sieradowska;
- Kamień Michniowski;
- Małe Gołobrze;
- Szczytniak;
- Wąwóz w Skałach;
- Wykus;
- Zachełmie;
- Zamczysko.
Co zabrać na wycieczkę w Góry Świętokrzyskie?
To zależy przede wszystkim od pory roku i twoich preferencji. Zimą dobrze mieć ze sobą sprzęt narciarski. Stoki „Baba Jaga” w Bodzentynie i „Sabat” w Krajnie-Zagórze są stworzone do spokojnej, rekreacyjnej jazdy. Natomiast na wyjazd w Góry Świętokrzyskie wiosną, latem i jesienią warto zabrać sprzęt trekkingowy i fotograficzny. Żeby bezproblemowo dotrzeć do punktów widokowych i robić tam zdjęcia, przydatny będzie sprzęt z Decathlonu:
- górskie buty turystyczne;
- uniwersalna odzież wierzchnia, którą łatwo dostosować do pogody;
- kijki do nordic walkingu;
- mapy i inne akcesoria do nawigacji.
1. Świętokrzyski Park Narodowy powstał dla ochrony Puszczy Jodłowej
Dlatego też popularnie określa się go jako Sanktuarium Jodły. Jodłowa Puszcza Świętokrzyska to zespół leśny unikalny w skali całego świata, który w swojej twórczości pięknie opisywał Stefan Żeromski. Bogactwo różnorodnych form flory w Górach Świętokrzyskich podkreśla objęcie ochroną borów trzcinnikowych oraz terenów bagiennych. ŚPN powołano w 1950 roku. Obecnie jego obszar (razem z otuliną) zajmuje powierzchnię ponad 28 tys. hektarów.
2. Gołoborza w Górach Świętokrzyskich.
Charakterystyczne rumowiska skalne, które powstały w wyniku setek milionów lat ruchów górotwórczych, erozji, wietrzenia oraz wielu innych W gołoborzach Gór Świętokrzyskich nie uświadczy się żadnego piasku, żwiru czy drobnych kamyków. Cały rumosz składa się ze sporych, ciężkich głazów, bloków skalnych i skał okruchowych. Na takim terenie nie ma też śladów lasu, stąd jego nazwa. Czasami można tu odnaleźć skamieniałości prehistorycznych roślin i zwierząt.
3. Góry Świętokrzyskie – jaskinia Raj
Zespół wapiennych grot z licznymi obiektami krasowymi, o łącznej długości ok. 240 metrów. Trasa turystyczna liczy ok. 180 m. Wejście do jaskini Raj znajduje się w Chęcinach, ok. 11 kilometrów od Kielc. Dzięki różnorodności i trwałości tutejszych form naciekowych Góry Świętokrzyskie mają jeden z najbogatszych obiektów krasowych w całej Polsce. W jaskini raj możesz obejrzeć pond 47 tys. form, w tym:
- draperie jaskiniowe;
- jeziorka;
- kolumny naciekowe (stalagnaty);
- misy martwicowe;
- perły jaskiniowej;
- „pola ryżowe”;
- stalagmity;
- stalaktyty.
4. Łysica – najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich
Nie można zdobyć Korony Gór Polski, jeżeli nie wejdzie się na Łysicę. Różne źródła podają różną wysokość, zwykle mieści się ona w przedziale 612–614 metrów nad poziomem morza. Szczyt Łysicy wieńczy drewniany krzyż – być może stąd te rozbieżności. Najkrótszy i najprostszy szlak na najwyższy punkt w Górach Świętokrzyskich zaczyna się w Świętej Katarzynie. Spacer spod tutejszego Domu Wycieczkowego na szczyt zajmuje niespełna godzinę, a trasa liczy 2,2 km. Będąc na Łysicy, warto przejść kilkaset metrów dalej, na sąsiedni wierzchołek, gdzie znajduje się Skała Agaty.
5. Klasztor na Świętym Krzyżu i sabaty czarownic na Łysej Górze
Góry Świętokrzyskie powszechnie kojarzą się z pogańskimi obrzędami. Łysa Góra (595 m n.p.m.), znana również jako Łysiec, Święty Krzyż oraz Święty Łysiec, była centrum religijnym już w czasach prasłowiańskich. Znaleziono tutaj pozostałości po tzw. wale kultowym. Dziś mieści się tu opactwo benedyktynów, założone jakoby przez Bolesława Chrobrego w 1006 r.
Określenie wzniesienia jako Święty Krzyż pojawiło się w XIV wieku. To wtedy do miejscowej kaplicy trafiły relikwie drzewa krzyża świętego, na którym miał umrzeć Chrystus. W wyniku tych wydarzeń swoje miano najpierw zatracił sam Łysiec, później cały łańcuch górski. Wcześniejsze bądź alternatywne nazwy tych gór w Polsce to m.in.:
- Łysogóry;
- Gór Sandomierskie;
- Góry Kieleckie;
- Góry Sandomiersko-Kieleckie;
- Góry Kielecko-Sandomierskie;
- Góry Środkowopolskie.
6. Góry Świętokrzyskie – najpopularniejsze szlaki turystyczne
Istnieje wiele tras wartych polecenia miłośnikom pieszych wycieczek po górach. Przed wyjazdem sprawdź, czy z jakiegoś powodu dany szlak nie został zamknięty. W obrębie Gór Świętokrzyskich wytyczono 15 podstawowych tras, oznaczonych 5 kolorami:
- Główny Szlak Świętokrzyski – czerwona trasa o długości 105 kilometrów, łącząca najważniejsze punkty w regionie. Prowadzi przez Świętokrzyski Park Narodowy, najwyższe szczyty, Jeleniowski Park Krajobrazowy, lasy suchedniowskie i oblęgorskie. Jeden skraj GSzŚ leży w Gołoszycach, drugi w Kuźniakach;
- niebieski szlak Chęciny ↔ Łagów przez jaskinię Piekło;
- zielony szlak „Śladem Kolejki Wąskotorowej”;
- żółty szlak Wierna Rzeka ↔ Chęciny przez Górę Zamkową;
- czarny szlak Kielce ↔ Pierścienica;
- czarny szlak Barania Góra ↔ Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku.
Kielce, Święta Katarzyna, Bodzentyn i inne miejscowości pod Górami Świętokrzyskimi
To w nich należy szukać noclegu, jeżeli planujesz dłuższy pobyt. Agroturystyka, hotele, kameralne pensjonaty, schroniska – znajdzie się coś na każdą kieszeń. Dość dobrą infrastrukturę turystyczną mają również inne miejscowości wokół Gór Świętokrzyskich. Oprócz wyżej wymienionych są to na przykład:
- Ostrowiec Świętokrzyski;
- Nowa Słupia;
- Daleszyce;
- Skarżysko-Kamienna;
- Starachowice;
- Wąchock.
Najlepszą bazą wypadową w Góry Świętokrzyskie, a zarazem turystyczną stolicą regionu są Kielce. To główny ośrodek w całym województwie świętokrzyskim, który sam może pochwalić się licznymi atrakcjami. Nimi jednak zajmiemy się przy innej okazji. Znacie inne ciekawe miejsca w Górach Świętokrzyskich, które warto odwiedzić? Czekamy na twoją propozycję!
Fot. ilustracyjne: Marek Misztal via Wikipedia, CC BY-SA 3.0
Może Cię także zainteresować:
- Łysa Góra – poznaj urok Gór Świętokrzyskich
- Łysica – podstawowe informacje, najlepsze szlaki
- Góra Czubatka – mniej znane szlaki w Górach Świętokrzyskich
- Góry Bystrzyckie – 7 najpiękniejszych atrakcji i zabytków
- Najwyższe góry w Polsce – poznaj Polskie szczyty
