Góra wznosząca się w paśmie granicznym Beskidu Żywieckiego, znana jako Wielka Racza (od rycerskiego ucztowania na szczycie) to miejsce, któremu historia przez całe lata nie sprzyjała. W okresie okołowojennym ruch turystyczny był tam niemal martwy najpierw w wyniku ułożenia linii frontu, potem przez nałożone obostrzenia graniczne, aż w końcu przez długoletnie trudności w budowaniu korzystnych stosunków międzynarodowych na arenie polsko-słowackiej.
Obecnie Wielka Racza stanowi symbol ludzkiego pojednania. Wita wędrowców ciepłem odremontowanego schroniska i imponującą panoramą Karpat, oglądaną z wysokości aż 1236 m n.p.m i specjalnie w tym celu wybudowanej panoramy widokowej. Choć nie ma tam śladu po dawnych sporach granicznych oraz późniejszych zbójnickich ucztach z lejącym się winem i pieczonym mięsiwem, Wielka Racza ma wiele do zaoferowania, a jej barwne dzieje zachęcają do długiej i pouczającej wędrówki po beskidzkich szczytach Ziemi Żywieckiej.
Turystyczny szlak na Wielką Raczę nie zawsze żywy
Nietrudno poznać z oddali masyw Wielkiej Raczy, ponieważ jako jedno z najwybitniejszych wzniesień Beskidu Żywieckiego wyróżnia się pośród okolicznych wierzchołków i otaczających je dolin. Z góry rozpościera się barwna panorama Ziemi Żywieckiej, wzniesień Beskidu Śląskiego, Śląsko-Morawskiego, a także słowackich Gór Strażowskich oraz majestatycznej linii Tatr. Na Wielkiej Raczy w 1934 roku Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wybudowało schronisko, którego historia nie była specjalnie łaskawa ani dla samego miejsca, ani tym bardziej dla jego gości. Po przesunięciu linii frontu w 1945 roku obiekt został znacząco uszkodzony przez pociski artyleryjskie i zaczął powolnie popadać w ruinę.
W tym czasie nie tylko wojna, ale i wprowadzone niedługo później w komunistycznej Polsce obostrzenia nadgraniczne zamknęły ruch turystyczny w tym regionie, przez co Wielka Racza obumarła na mapie wybieranych przez wędrowców górskich szlaków. W latach 1963-1964 (daty różnią się w zależności od źródeł) miała zostać podjęta oficjalna decyzja o rozbiórce schroniska, jednak wielkie starania ówczesnych działaczy turystycznych, na czele z Edwardem Moskałą, poskutkowały zmianą decyzji o 180 stopni. Schronisko nie tylko zostało na szczycie Wielkiej Raczy, lecz także poddane zostało generalnemu remontowi. Nie jednemu, ponieważ wcale nie tak dawno obiekt znów zmienił swoje oblicze, tym razem niemalże całkowicie.
Stare-nowe schronisko PTTK na Wielkiej Raczy – dlaczego warto je zobaczyć?
Dla miłośników historii, którzy szukają klimatu miejsc w dowodach zatrzymanego czasu, złą informacją będzie, że nie zobaczą tam już starej, drewnianej elewacji i charakterystycznego, wtapiającego się w krajobraz zielonego dachu. Czeka na nich jednak obiekt klasy hotelowej, przywołujący na myśl połączenie nowoczesnego, górskiego pensjonatu ze zbójnicką tawerną. Ciepło, smaczne jedzenie, brak tłumów oraz możliwość kręcenia się całymi dniami wokół przysłowiowego komina, poznając Beskid Żywiecki niemalże od podszewki, to mocny argument, aby wejść na Wielką Raczę. I to nie raz, ponieważ o każdej porze roku zmienia się nie do poznania.
Tu również można skosztować wyjątkowego specjału: piwa domowego z Beskidzkiego Browaru Rzemieślniczego znanego jako Wielka Racza American Pale Ale. Z kolei z myślą o dzieciach warto nabyć specjalny znaczek turystyczny No. 58 Schronisko PTTK Wielka Racza – Beskid Żywiecki. To niepowtarzalna, ręcznie wykonywana pamiątka, dalece różniąca się od popularnych, prefabrykowanych gadżetów turystycznych. Stworzona z drewna, ze specjalną zawieszką, to ciekawy produkt kolekcjonerski, który zachęca do poznawania i poszerzania tym samym listy miejsc odwiedzonych zarówno w Polsce, jak i np. w Czechach oraz kilkunastu innych państwach Europy.
Wkraczamy na Wielką Raczę – jakim szlakiem na beskidzki szczyt?
Wznosząca się na 1236 m Wielka Racza to najwyższe wzniesienie Worka Raczańskiego. Po polskiej stronie na jej szczyt prowadzą trzy popularne szlaki:
- czerwony ze Zwardonia;
- niebieski z Rycerki Dolnej i dalej czerwony przez Przełęcz Przegibek;
- żółty (najkrótszy z dostępnych) z Rycerki Górnej.
Wśród propozycji do wyboru mamy jeszcze wiele plątanin, prowadzących przez takie charakterystyczne punkty jak m.in. Przełęcz Przegibek, Hala Rycerzowa, Przełęcz Pod Orłem, Przełęcz Przysłop, Chata Lucka czy np. Kalinovy vrch.
Dlachętnych do dłuższych wędrówek turystów ciekawą propozycją jest głębsze poznanie tzw. Grupy Wielkiej Raczy, czyli inaczej mówiąc Worka Raczańskiego. To grupa górska ciągnąca się w południowo-zachodniej części Beskidu Żywieckiego, granicząca m.in. z Beskidem Kisuckim. Do popularnie wybieranych szlaków tego regionu należą:
- szlak czerwony ze stacji kolejowej w Soli na Wielką Raczę (czas przejścia ok. 7 godzin);
- szlak żółty z Rycerki Górnej na Wielką Raczę (czas przejścia ok. 2 godzin);
- szlak niebieski ze Zwardonia przez Wielką Raczę do Rycerki Górnej (historyczny, dość trudny, czas przejścia ok. 4 godzin).
Warto zapoznać się z listą wszystkich dostępnych opcji, ponieważ jest ich aż 15, a wytrawny górołaz z pewnością znajdzie i własne warianty eksplorowania tej części Ziemi Żywieckiej.
Wielka Racza pełna atrakcji – poznaj Beskid żywiecki ze strony Słowacji
Dla wszystkich tych, dla których wędrowanie górskimi szlakami to za mało, w okolicach Wielkiej Raczy dostępne są wyjątkowe atrakcje sezonowe. Ułatwieniem dla korzystania z nich jest z pewnością bezpłatny, leśny, monitorowany parking pod Raczą. Dla użytkowników obiektu wybudowana została wiata z ławkami, ale nie taka zwykła, zbita z kilku desek. To murowany budyneczek z solidnym dachem. Są tam kosze na śmieci oraz dodatkowo rozstawione toalety. Nikogo nie powinno zatem dziwić, że w weekendy sporo tam aut i to niezależnie od pory roku. Jednak zawsze istnieje alternatywa. Pytając lokalnych mieszkańców, możemy trafić na niejeden parking prywatny na terenie zamkniętym, gdzie zostawimy samochód za opłatą.
Atrakcje tego regionu warto poznać nie tylko z rodzimej strony, lecz także przekraczając granicę ze Słowacją. Tam, w Beskidzie Kisuckim ponad miejscowością Oščadnica, na stokach Wielkiej Raczy mieści się popularny wśród fanów sportów zimowych resort narciarski. Dobre warunki, sporo przygotowanych tras o różnych poziomach trudności, dostępny dla snowboardzistów i miłośników freestylu funpark sprawiają, że co roku zjeżdża się tam sporo zainteresowanych. Ze względu na przemyślaną i rozbudowaną infrastrukturę ośrodek dodatkowo polecany jest rodzinom z dziećmi, a jego ocena w skali słowackich resortów narciarskich to mocne 5. Jeśli akurat nie mamy ochoty na szusowanie, możemy postawić na coś innego: tor saneczkowy albo tor bobslejowy. Niezależnie od tego, o jakiej porze roku zdecydujemy się odwiedzić rejon Ziemi Żywieckiej, czeka na nas sporo ciekawych atrakcji zarówno na tamtejszych, beskidzkich szczytach, jak i w okolicznych, barwnych dolinach.
Fot. Główna: Jerzy Opioła via Wikipedia, CC BY-SA 3.0
Może Cię także zainteresować:
- Przełęcz Przegibek w Beskidzie Żywieckim – malownicze trasy
- Wielka Przehyba – szlaki i ciekawostki turystyczne. Zaplanuj wędrówkę!
- Wielka Rycerzowa – gdzie się znajduje i jakie szlaki prowadzą na ten szczyt?
- Beskid Żywiecki – przewodnik turystyczny. Najciekawsze szlaki, najwyższe szczyty
- Hala Rycerzowa: szlaki, schronisko. Poznaj Beskid Żywiecki
