Położenie i topografia Doliny Jaworowej
Dolina Jaworowa to jedna z największych dolin w Tatrach Wysokich, położona po północnej stronie słowackiej części tego pasma górskiego. Jej wylot znajduje się na wysokości około 1000 m n.p.m. nieopodal Jaworzyny Tatrzańskiej. Dolina rozciąga się na długości około 10 km, zajmując powierzchnię 40 km².
Dolina Jaworowa graniczy z wieloma innymi dolinami tatrzańskimi. Od zachodu sąsiaduje z Doliną Białki i jej odgałęzieniem – Doliną Białej Wody, od których oddziela ją grań biegnąca od Szerokiej Jaworzyńskiej przez Jaworowe Wierchy po Mały Jaworowy Szczyt. Południową granicę doliny tworzy główna grań Tatr na odcinku od Małego Jaworowego Szczytu po Mały Lodowy Szczyt, za którą rozciągają się Dolina Staroleśna i Dolina Małej Zimnej Wody. Na wschodzie Dolina Jaworowa sąsiaduje z Doliną Kieżmarską, a na północy z dolinami północnych stoków Tatr Bielskich.
Wody Doliny Jaworowej
Główną rzeką Doliny Jaworowej jest Jaworowy Potok wypływający z Żabiego Stawu Jaworowego i wpadający do Białki. Zasilają go liczne potoki, m.in. Żabi Potok Jaworowy, Zielony Potok Jaworowy, Świstowa Woda, Suchy Potok Jaworowy, Czarny Potok Jaworowy i Koperszadzki Potok. W dolinie znajduje się też 6 stałych jezior, z których największe to Kołowy Staw i Żabi Staw Jaworowy. Występują tu także okresowe stawki oraz wywierzyska zasilane wodami podziemnymi.
Przyroda Doliny Jaworowej
Dolina Jaworowa charakteryzuje się bogatą szatą roślinną, na którą wpływ mają duże różnice wysokości i zróżnicowana budowa geologiczna. Występują tu wszystkie piętra roślinne typowe dla Tatr. Lasy, głównie świerkowe, porastają regiel dolny i górny. Powyżej rozciąga się piętro kosodrzewiny, a najwyższe partie zajmują hale i nagie skały.
Flora Doliny Jaworowej jest niezwykle bogata, z wieloma gatunkami charakterystycznymi zarówno dla podłoża granitowego, jak i wapiennego. Wśród lasów znajdują się liczne polany takie jak Jaworowa Polana czy Polana pod Upłazem. W ostatnich latach obserwuje się jednak zamieranie świerczyn w wyniku gradacji kornika drukarza. Ochrona ścisła sprawia, że martwe drzewa pozostają w ekosystemie, stanowiąc jego naturalny element.
Fauna
Dzięki ochronie przyrody Dolina Jaworowa jest ostoją dla bogatej fauny, zwłaszcza zwierzyny leśnej. Żyją tu jelenie, sarny, dziki, rysie, wilki i niedźwiedzie. Bogaty jest również świat ptaków, z orzechówką, dzięciołem trójpalczastym i sóweczką. Wysokogórskie partie zamieszkują kozice i świstaki.
Jak przygotować się na wycieczkę do Doliny Jaworowej?
Planując wycieczkę do Doliny Jaworowej w Tatrach, należy odpowiednio się do niej przygotować. Przede wszystkim trzeba zadbać o właściwy ekwipunek – wygodne, wysokie buty trekkingowe, kurtkę przeciwdeszczową, ciepły polar oraz plecak z prowiantem i napojem. Warto także zaopatrzyć się w mapę i kompas, a dla własnego bezpieczeństwa rozważyć zabranie ze sobą apteczki pierwszej pomocy. Dobrym pomysłem jest skorzystanie z kijków trekkingowych, które odciążą stawy podczas podejść i zejść. Przed wyruszeniem na szlak należy koniecznie sprawdzić aktualną prognozę pogody i warunki na trasie.
Doskonałym miejscem na zakup potrzebnego sprzętu jest sklep Decathlon, oferujący szeroki wybór odzieży i akcesoriów turystycznych w atrakcyjnych cenach. W asortymencie Decathlonu znajdziemy wszystko, co niezbędne zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych miłośników górskich wędrówek – od butów i plecaków, przez kurtki i spodnie trekkingowe, aż po namioty, śpiwory i kuchenki.
Szlaki turystyczne
Obecnie Dolina Jaworowa jest udostępniona turystycznie, choć nigdy nie powstało tu schronisko. Dnem doliny biegnie zielony szlak z Jaworzyny Tatrzańskiej przez Dolinę Jaworową i Zadnią Dolinę Jaworową na Lodową Przełęcz. Czas przejścia to około 5 godzin. Drugi szlak, niebieski, odchodzi od zielonego i prowadzi przez Dolinę Zadnich Koperszadów na Przełęcz pod Kopą. Jego pokonanie zajmuje około 2,5 godziny.
Są to dwa główne znakowane szlaki udostępniające Dolinę Jaworową dla ruchu turystycznego. Szlak zielony prowadzi dnem doliny, natomiast niebieski odchodzi od niego w bok, udostępniając boczne odgałęzienie – Dolinę Zadnich Koperszadów. Oba szlaki zaczynają się w Jaworzynie Tatrzańskiej, która jest punktem wypadowym do zwiedzania Doliny Jaworowe.
Ochrona przyrody w Dolinie Jaworowej
Cały obszar Doliny Jaworowej od 1949 roku znajduje się w granicach TANAP-u i objęty jest ochroną ścisłą. Utworzono tu kilka rezerwatów przyrody: „Javorová dolina”, „Bielovodská dolina” i „Belianske Tatry”. Dzięki temu przyroda doliny może rozwijać się w sposób naturalny, bez ingerencji człowieka.
Bogactwo flory i fauny oraz malownicze krajobrazy sprawiają, że Dolina Jaworowa jest wyjątkowym miejscem w Tatrach. Choć wysokogórski charakter i ochrona ścisła nakładają pewne ograniczenia, to wciąż można tu zaznać piękna dzikiej przyrody podczas wędrówek dostępnymi szlakami. Warto poznać to miejsce, aby docenić potęgę i różnorodność tatrzańskiej natury.
Fot. Główne: Rafik k via Wikipedia, CC BY 2.5
Może Cię także zainteresować:
- Dolina Staroleśna – historia, szlaki, położenie. Jak się przygotować na wycieczkę?
- Dolina Białego Potoku – niedostępna dla turystów perła tatrzańskiej przyrody
- Dolina Małej Zimnej Wody – perełka słowackich Tatr Wysokich
- Hawrań – poznaj najwyższy szczyt Tatr Bielskich
- Dolina Zimnej Wody – szlaki turystyczne i ciekawostki
