Beskid Sądecki – Górskie szczyty, szlaki turystyczne, zabytki i muzea

Beskid Sądecki to pasmo Beskidów Zachodnich stanowiące część Zachodnich Karpat Zewnętrznych. W rejonie działa 10 górskich schronisk – 5 placówek PTTK i 5 obiektów prywatnych, w tym sezonowe. Najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego to Radziejowa, która wznosi się na 1266 metrów powyżej poziomu morza (niektóre źródła podają wysokość 1262 m n.p.m.). Najważniejsze ośrodki turystyczne po polskiej stronie granicy to Krynica-Zdrój, Muszyna, Szczawnica i Piwniczna-Zdrój, w pobliżu leżą także Stary Sącz i Nowy Sącz. Każda miejscowość zapewnia wiele rozmaitych atrakcji. Dowiedz się więcej!

1. Beskid Sądecki – najwyższe są szczyty pasm Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej

To dwie z czterech części, na jakie dzielą pasmo górskie geolodzy. W skład Beskidu Sądeckiego wchodzą jeszcze Góry Lubowelskie (dla jednych słowacka część Pasma Radziejowej, dla innych odrębna jednostka geofizyczna) oraz Góry Leluchowskie. Ostatnie z wymienionych to tzw. Grupa Zimnego i Dobrego pomiędzy dolinami Popradu i Muszynki, Muszyną oraz potokiem Smereczek. Poza Radziejową wysokością wyróżniają się jeszcze:

• Złomisty Wierch (1224 m);
• Bukowinki (1209 m);
• Wielka Przehyba (1191 m);
• Wielki Rogacz (1182 m);
• Skałka (1163 m).

Natomiast w pasmie Jaworzyny Krynickiej (1114 m n.p.m.) jeszcze tylko jeden szczyt przekracza 1,1 km wysokości bezwzględnej. To Wielka Bukowa, która ma 1104 metry. We wschodnim Beskidzie Sądeckim warto zwrócić jeszcze uwagę na:

• Czubakowską (1082 m);
• Runek (1080 m);
• Bukową (1077 m);
• Pustą Wielką (1061 m);
• Kotylniczy Wierch (1032 m).

2. Z punktów widokowych Beskidu Sądeckiego obejrzysz panoramy Tatr i Pienin

Najwyższe góry w Polsce dostrzeżesz przy dobrej pogodzie m.in. z wieży widokowej na Koziarzu, spod bacówki PTTK nad Wierchomlą i z Jaworzyny Krynickiej. Z kolei najszerszą panoramę na Pieniny zapewniają przede wszystkim Polana Litawcowa, punkt widokowy na Jasielniku i wieża na Radziejowej. Wbrew temu, co może się teraz wydawać, turyści nie przyjeżdżają w Beskid Sądecki po to, by podziwiać, jak pięknie jest tam, gdzie ich właśnie nie ma. Tutejsze krajobrazy również są niezwykle malownicze i fotogeniczne.

Bioróżnorodność gór

Choć w lasach dominują sztucznie nasadzone świerki, to w Beskidzie Sądeckim wciąż zachowały się fragmenty buczyny karpackiej oraz borów jodłowych i jaworowych. Dla ochrony rzadkich zasobów przyrodniczych powołano Popradzki Park Krajobrazowy, Obszar Natura 2000 Ostoja Popradzka oraz 13 rezerwatów. Warto także docenić beskidzkie polany, hale, wodospady (Zaskalnik, Wodospad Wielki) oraz formacje skalne, takie jak Diabelski Kamień na Jaworzynie Krynickiej czy Kamień Św. Kingi pod Skałką.

3. Górskie szlaki turystyczne w Beskidzie Sądeckim. Plany pieszych wycieczek

Parę przykładowych propozycji. Zagęszczenie tras jest na tyle duże, a szlaki zróżnicowane, że łatwo wytyczysz drogę optymalną dla siebie:

1. Pętla żółtego szlaku wokół Krynicy – 18,5 km, do przejścia w 6–7:30 h. Poziom trudności jest zbliżony bez względu na to, w którym kierunku pójdziesz. Tutaj pokrótce opisujemy wariant z wejściem na Górę Parkową na początek. Dalej podejście pod Huzary, potem przez osiedle Jakubik i granią wzdłuż granic Popradzkiego Parku Krajobrazowego do Kopciowej. Potem kawałek pod górę na Jaworzynkę i przez siodło na Drabiakówkę i Bukowinkę. Przy Słotwinach wielopiętrowa wieża widokowa, za nią w kierunku Przełęczy Krzyżowa. Zejście do miasta przez Górę Krzyżową.
2. Z Piwnicznej do Szczawnicy – 25 km, ok. 8:30–11 h na przejście. Najpierw żółtą ścieżką na masyw Niemcowej, przez Kamienny i Trześniowy Groń. Dalej szlakiem czerwonym przez Wielkiego Rogacza i przełęcz Żłobki na Radziejową. Zejście z głównego szczytu Beskidu Sądeckiego tą samą nitką, aż do rozdroża pod Wielką Przehybą. Za schroniskiem niebieską odnogą przez Czeremchę i Sewerynówkę do centrum Szczawnicy.
3. Z Tylicza do Muszyny – 21,3 km, do pokonania w ok. 7–9 h. Z tylickiego rynku czarnym szlakiem na Huzary, dalej krótki fragment żółtą ścieżką do skrzyżowania pod Kopcem i krynickim Źródełkiem Miłości. Stamtąd niebieską trasą przez wierzchołki Szalonych i Bradowca do Powroźnika, gdzie znajduje się cerkiew pw. św. Jakuba Młodszego Apostoła wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Dalej niebieski szlak wiedzie na szczyt Kidłaków, a z tego wierzchołka do Muszyny prowadzi żółta odnoga, która biegnie m.in. przez Garby i Malnik.

Co zabrać na wyprawę w Beskid Sądecki?

Jeśli planujesz dużo chodzić po górach, koniecznie spakuj buty trekkingowe wysokiej jakości. Lepiej nie kończyć wycieczki z odciskami lub poważniejszymi urazami. Duże znaczenie ma także odzież turystyczna i jej dopasowanie do warunków pogodowych. Przed wyjazdem w góry Beskidu Sądeckiego zajrzyj do sklepu Decathlon – mogą przydać ci się jeszcze:

• kijki trekkingowe;
• mapy turystyczne i sprzęt nawigacyjny;
• stuptuty i impregnaty do odzieży;
• plecaki i torby trekkingowe;
• preparaty do ochrony przed insektami.

4. Beskid Sądecki – atrakcje Krynicy-Zdroju, Piwnicznej-Zdroju, Szczawnicy i innych kurortów

Krynica-Zdrój to nie tylko popularne uzdrowisko z pijalnią wód mineralnych i bogatą ofertą zabiegów balneologicznych. Miejscowość wiele zawdzięcza Epifaniuszowi Drowniakowi, znanemu pod pseudonimem Nikifor. Muzeum poświęcone życiu i twórczości malarza-prymitywisty znajduje się w krynickiej Willi Romanówka. Na obszarze Beskidu Sądeckiego znajduje się wiele zabytków połączonych Szlakiem Architektury Drewnianej w Małopolsce. Spośród pozostałych atrakcji regionu szczególnie polecamy:

• spływy kajakami, pontonami i tratwami flisackimi z Krynicy-Zdroju, Muszyny i Piwnicznej-Zdroju;
• pijalnię i park U Źródeł Świętej Kingi w Głębokiem;
• park linowy ABlandia w Rytrze;
• atrakcje krynickiej Góry Parkowej – kolejkę linowo-terenową, zjeżdżalnię pontonową, Rajskie Ślizgawki, park linowy;
• Muzeum Przyrodniczo-Łowieckie Łuczakówka w Krynicy-Zdroju;
• Park Miniatur Architektury Drewnianej Beskidu Sądeckiego w Krynicy-Zdroju;
• Krynickie Muzeum Zabawek;
• Golgotę w Tyliczu;
• mofety wokół między Tyliczem a Krynicą-Zdrojem;
• Baseny Na Radwanowie w Piwnicznej-Zdroju;
• Centrum Rekreacji i Sportu Zapopradzie w Muszynie;
• ogrody sensoryczne i biblijne w Muszynie;
• Muzeum Regionalne Państwa Muszyńskiego;
• ruiny zamków w Muszynie i Rytrze;
• stacje narciarskie – m.in. Słotwiny Arena, trasy zjazdowe na Jaworzynie Krynickiej, Tylicz.ski, Master-Ski Tylicz, SN Wierchomla, Kamianna, Kokuszka;
• atrakcje Nowego Sącza – zamek, miasteczko galicyjskie, Sądecki Park Etnograficzny.

Przygotuj się do wycieczki i zwiedź Beskid Sądecki. Nawet jeśli pogoda nie dopisze i z trekkingowych planów nic nie będzie, rejon ten nie pozwoli ci się nudzić. Aktywny wypoczynek, poszerzanie horyzontów, doznania duchowe, poprawa stanu zdrowia, zdobywanie wiedzy – a wszystko w zasięgu turystów!

Fot. ilustracji Selso via Wikipedia, CC BY-SA 2.5

• Hala Łabowska – szlaki, schronisko i atrakcje turystyczne
• Wielka Przehyba – szlaki i ciekawostki turystyczne. Zaplanuj wędrówkę!
• Radziejowa – Najwyższy szczyt Beskidu Sądeckiego. Szlaki, atrakcje i ciekawostki.
• Hala Pisana. Szlakiem na Diabli Kamień
• Przełęcz Gromadzka (przełęcz Obidza) – informacje o trasach i wejściu