W skrócie
- Przełęcz Zawrat, położona na wysokości 2159 m n.p.m. w Tatrach Wysokich, jest popularnym miejscem wycieczek, szczególnie znanym z imponującej panoramy Tatr.
- Nazwa „Zawrat” pochodzi z XVIII wieku i odzwierciedla charakterystyczny kształt tego miejsca. Była popularnym celem wypraw od XIX wieku.
- Przełęcz była siedzibą schroniska Zawratowa Turnia od 1879 do 1954 roku, służącego jako baza dla turystów i narciarzy.
- Rejon przełęczy charakteryzuje się unikatową wysokogórską flory i fauną, z licznymi rzadkimi i endemicznymi gatunkami roślin i zwierząt.
- Obszar przełęczy jest chroniony w ramach Tatrzańskiego Parku Narodowego, który ma na celu zachowanie jego unikalnych wartości przyrodniczych.
Co warto wiedzieć o przełęczy Zawrat?
Przełęcz Zawrat położona jest na wysokości 2159 m n.p.m. w głównym grzbiecie Tatr Wysokich, pomiędzy Doliną Roztoki a Doliną Pięciu Stawów Polskich. To najwyżej położona przełęcz w całych Tatrach. Od zawsze stanowiła popularny cel wypraw turystów i alpinistów. Nazwa „Zawrat” na określenie przełęczy pojawia się już w XVIII-wiecznych dokumentach i mapach Tatr. Pochodzi ona od charakterystycznego zagięcia i zwężenia głównego grzbietu tatrzańskiego w tym miejscu. Przełęcz znajduje się bowiem w punkcie, gdzie grzbiet gwałtownie skręca z kierunku północ–południe na wschód–zachód.
Pierwsi turyści zaczęli docierać na przełęcz Zawrat w XIX wieku, w okresie początków tatrzańskiej turystyki górskiej. Byli to głównie pasjonaci, naukowcy i artyści zainteresowani poznawaniem Tatr. W 1879 roku na Zawracie wybudowano niewielkie schronisko Zawratowa Turnia, które funkcjonowało do 1954 roku i było jednym z najwyżej położonych schronisk w całych Tatrach. Przez lata stanowiło bazę wypadową dla turystów, zdobywców szczytów oraz narciarzy. W okresie międzywojennym Zawrat stał się niezwykle popularnym celem wycieczek, zwłaszcza mieszkańców Zakopanego.
Roztaczająca się z przełęczy imponująca panorama Tatr przyciągała coraz większe rzesze miłośników gór. Przełęcz na stałe wpisała się w historię i folklor Zakopanego jako jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Tatrach. Dziś co roku przemierzają ją tysiące turystów podziwiających tatrzańskie widoki.
Jak dojść na przełęcz Zawrat? Najpopularniejsze szlaki
Przez przełęcz Zawrat przebiegają dwa główne, bardzo uczęszczane szlaki turystyczne:
- pierwszym jest czerwony szlak z Doliny Roztoki, który wiedzie bardzo stromo skalnymi terenami zwanymi Kozie Czuby. Jest on wymagający kondycyjnie, ale za to prowadzi pięknymi widokowymi partiami skalnymi;
- drugim kluczowym szlakiem jest zielony szlak z Doliny Pięciu Stawów Polskich. Prowadzi on przez Zawratową Turnię z imponującym widokiem na Morskie Oko.
Oba szlaki spotykają się na przełęczy Zawrat, tworząc popularną pętlę turystyczną umożliwiającą wejście z jednej doliny a zejście drugą. Przez przełęcz Zawrat przebiega też fragment czarnego szlaku, bardzo popularnego długodystansowego szlaku głównym grzbietem Tatr łączącego Zawrat z przełęczą Liliowe.
Opis szlaku na Zawrat z Hali Gąsienicowej (schronisko Murowaniec)
Wejście na przełęcz Zawrat z Hali Gąsienicowej jest bardzo często wybierane przez turystów, którzy poszukują wyzwań. Aby dostać się do punktu wyjściowego, należy w zakopiańskich Kuźnicach wybrać szlak żółty (przez Dolinę Jaworzynki) lub niebieski (przez Boczań). Oba prowadzą do Murowańca, a ich pokonanie zajmuje niespełna 2 godziny.
Przy schronisku należy zmienić szlak na niebieski – oto najważniejsze etapy wędrówki:
- Czarny Staw Gąsienicowy – prowadzi do niego dosyć wygodna trasa wyłożona kamieniami. Wędrówka zajmie jakieś 30 minut. Brak technicznych trudności pozwala cieszyć widokami m.in. na Orlą Perć i Kościelec. Czarny Staw to największe jezioro Doliny Gąsienicowej, niezmiennie zachwycające urokiem. Do lat 20. XX wieku nad jego brzegiem stało niewielkie schronisko, które spłonęło i już nie zostało odbudowane;
- przy Czarnym Stawie znajduje się skrzyżowanie szlaków. My trzymamy się niebieskich oznaczeń i kierujemy do Zmarzłego Stawu pod Zawratem, co zajmie niecałą godzinę. To już bardziej wymagający etap wędrówki. Trasa zaczyna piąć się coraz bardziej stromo – w końcu czujemy, że jesteśmy w górach, co potwierdza konieczność krótkiej wspinaczki po skałkach;
- po minięciu Zmarzłego Stawu czeka nas jeszcze godzina do celu. Droga przecina piarg Zawratowego Żlebu, znowu jest dość łatwo. To jednak ostatnie minuty spokoju, bo niebawem dochodzimy do pierwszych łańcuchów. Trzeba wspiąć się po skalnej ścianie, co stanowi najtrudniejszy i najbardziej emocjonujący etap. Trzeba naprawdę uważnie stawiać kroki.
Trud wspinaczki zrekompensuje panorama, która rozciąga się z przełęczy. Warto też od razu pomyśleć o powrocie – można wybrać tę samą drogę, zejść do Doliny Pięciu Stawów Polskich lub do Doliny Roztoki.
Panorama z przełęczy Zawrat. Jakie szczyty można stąd zobaczyć?
Z przełęczy Zawrat, która wznosi się na wysokości 2159 m n.p.m., roztacza się jedna z najbardziej imponujących panoram Tatr. Można stąd podziwiać niemal wszystkie najważniejsze szczyty i masywy Tatr Wysokich i Zachodnich:
- w kierunku północno–zachodnim wznosi się potężny masyw Giewontu z charakterystycznym Kominiarskim Wierchem;
- na północ widać ostre turnie Koziego Wierchu, natomiast na północny wschód wzrok przyciąga szczyt Świnicy;
- wędrując dalej wzrokiem na wschód, dostrzec można masyw Krywania z iglicą Mięguszowieckiego Szczytu.
Przy bardzo dobrej widoczności, zwłaszcza jesienią i zimą, możliwe jest dostrzeżenie nawet odległych o ponad 20 km słowackich szczytów Tatr Wysokich, takich jak Lomnický štít czy Gerlach. Wspaniała, wręcz zapierająca dech panorama Tatr z przełęczy Zawrat sprawia, że miejsce to przyciąga od lat rzesze turystów i fotografów. Jest to zdecydowanie jeden z najpiękniejszych punktów widokowych w całych Tatrach, pozwalający objąć wzrokiem niemal całe pasmo tych gór.
Przełęcz Zawrat jako punkt wypadowy dla turystów i wspinaczy
Przełęcz Zawrat stanowi doskonały punkt wyjścia do dalszych wędrówek po Tatrach dla turystów pieszych i wspinaczy. Ze względu na centralne położenie w głównym grzbiecie Tatr, przełęcz umożliwia dotarcie do wielu szczytów i atrakcyjnych miejsc. Popularne cele to np. wyjście na Kozi Wierch, Mnicha czy Świnicę. Przełęcz jest również punktem etapowym czarnego szlaku wiodącego przez całe polskie Tatry Wysokie. Zimą jest bazą wypadową dla narciarzy wysokogórskich. Dla wspinaczy stanowi wartościowy punkt startu lub zjazdu wielu trudnych dróg wspinaczkowych w okolicznych graniach i turniach.
Gdzie zaparkować przed wyprawą na Zawrat?
Jako że na przełęcz Zawrat można dostać się z kilku miejsc, warto wiedzieć, gdzie zostawić samochód, który jest obecnie głównym środkiem lokomocji:
- jeśli wyruszasz z Kuźnic, musisz skorzystać z prywatnych parkingów, które zlokalizowane są w okolicy (nie wjedziesz tam samochodem). Najlepszą lokalizacją jest ul. Bronisława Czecha, całodzienny koszt to około 20 zł (ceny mogły się zwiększyć);
- jeśli wyruszasz z Doliny Pięciu Stawów Polskich, zostaw auto na parkingu Palenica Białczańska – obowiązuje tam wcześniejsza rezerwacja miejsc (online).
Co zabrać ze sobą na przełęcz Zawrat?
Gdy planujesz wyprawę na przełęcz Zawrat, zadbaj o odpowiednie przygotowanie! Koniecznie zabierz ze sobą rzeczy, które zapewnią bezpieczeństwo i komfort podczas wędrówki. Na liście powinny się znaleźć:
- dobrze dopasowane buty trekkingowe, gwarantujące stabilność i ochronę dla stóp w górzystym terenie;
- warto też pamiętać o odzieży dostosowanej do zmiennych warunków pogodowych – warstwowe ubrania, które pozwolą dopasować ubiór do temperatury, są kluczowe. Odzież i buty do górskich wypraw znajdziesz w sklepach sieci Decathlon;
- ponadto w plecaku nie może zabraknąć podstawowych akcesoriów takich jak mapa terenu, kompas, latarka oraz zestaw pierwszej pomocy;
- nie zapomnij też o odpowiedniej ilości wody i przekąskach.
Zimowe wejścia na przełęcz Zawrat. To trzeba wiedzieć!
Przełęcz Zawrat jest również popularnym celem zimowych wypraw wspinaczkowych i narciarskich. Jednak tego typu wyprawy w sezonie zimowym są znacznie trudniejsze i bardziej niebezpieczne niż letnie trekkingi. Główne zagrożenia to ekstremalnie niskie temperatury, zamiecie śnieżne, oblodzenie podłoża oraz znaczne ryzyko zejścia lawin. Do tego dochodzi krótszy dzień i szybko zapadający zmrok. Turyści podejmujący wejście na Zawrat zimą muszą mieć duże doświadczenie w poruszaniu się po górach w warunkach zimowych.
Niezbędny jest odpowiedni sprzęt – raki, czekan, kask, lawinowe ABC, kamizelka, ciepła odzież. Kluczowe jest wybranie bezpiecznego „okna pogodowego” bez opadów i wiatru. Towarzystwo doświadczonego przewodnika górskiego specjalizującego się w zimowej turystyce znacząco zwiększa bezpieczeństwo i szanse powodzenia wyprawy. Zimowe wejście na przełęcz Zawrat to zdecydowanie wyzwanie tylko dla wprawionych, świetnie przygotowanych turystów. Należy liczyć się z dużym wysiłkiem i niebezpieczeństwami charakterystycznymi dla zimowych Tatr.
Co warto wiedzieć o przełęczy Zawrat?
Przełęcz Zawrat to prawdziwa perła Tatr, której historia, przyroda i wyjątkowe położenie czynią ją obowiązkowym punktem na mapie każdego miłośnika gór. Stanowi bramę do najbardziej malowniczych zakątków Tatr Wysokich, oferując zarówno amatorom, jak i doświadczonym turystom wyjątkowe przeżycia. Jej unikalne walory przyrodnicze, bogata historia oraz zapierające dech panoramy składają się na niezapomniane wrażenia, które na stałe zapisują się w pamięci odwiedzających. Wybierając się w Tatry, warto zarezerwować czas na odwiedzenie tego symbolicznego miejsca i poznać jego tajemnice.
Może Cię także zainteresować:
- Przełęcz górska – tu docenisz urok krajobrazów gór!
- Gładka Przełęcz – jak wygląda dojście?
- Przełęcz Karkonoska – przewodnik dla fanów górskich wędrówek
- Zawratowa Turnia – poznaj piękno tatrzańskich szczytów
- Dolina Jaworzynki – najważniejsze informacje dla miłośników górskich wędrówek
