W tym, uważanym za najmniejsze w Polsce, pasmie górskim kryją się niezwykłe szlaki, które, choć dostępne dla każdego, wciąż nie należą do szczególnie obleganych. Króluje na nich bioróżnorodność jak z podręcznika do biologii, wymarzony spokój i bogactwo panoramicznego krajobrazu. Wyjazd w Pieniny to perfekcyjny plan uginający się pod ciężarem atrakcji, od walki z zaskakująco niekiedy rwącym nurtem Przełomu Dunajca, przez spotkanie z kulturą ludową, aż po tę najbardziej upragnioną samotną wędrówkę Wąwozem Homole na jej wysokość Wysoką.
Trekking w Pieninach przez niezwykłe rezerwaty na Wysokie Skałki
Niezależnie od tego czy w drodze na szczyt wybierzesz drogę długą, czy krótką, zawiłą bądź też prowadzącą prosto do celu, z Jaworek lub bardziej spopularyzowanej Szczawnicy, cały czas otaczać Cię będzie magiczny pieniński krajobraz. Malowane, jak na atłasie Tatry, które niemalże nie znikają z pola widzenia, szeroko rozpostarte aż po horyzont hale i skryte w lasach górskie ostępy towarzyszyć Ci będą w wędrówce na Wysoką. Ta zaś, wyniesiona ponad okoliczne spiętrzenia, powita Cię panoramą, po jaką zapragniesz wracać i poznawać wciąż z innej, jeszcze bardziej niezwykłej strony. Choć niektórych zapewne i to nie przekona. Nieustannie będą się kierować ku podnóżom Tatr. Bez wątpienia są one najbardziej rozpoznawane, jednak nie jedyne, o czym warto pamiętać. Dlatego też, jeżeli szukasz nowego kierunku o profilu nieco bardziej trekkingowym niż wspinaczkowym, pragniesz zaszczepić miłość do gór młodszemu pokoleniu lub szukasz ucieczki od zaludnionych szlaków, Pieniny stoją przed Tobą otworem.
Położone częściowo na terenie Polski i Słowacji zapewniają niezwykłe widoki na Przełom Dunajca, otwarte hale z wijącymi się serpentynami trasami trekkingowymi oraz symboliczną trójką:
- Wysoką (1050 m n.p.m.);
- Trzema Koronami (982 m n.p.m.);
- Sokolicą (747 m n.pm.).
Pierwsza z nich, zajmująca zaszczytne miejsce na liście szczytów Korony Gór Polski, nie wymaga wielkiego doświadczenia i autentycznie zachwyca o każdej porze roku. To punkt w sam raz na testowanie swoich możliwości, naukę poruszania się w śnieżnych zaspach, korzystania z raczków czy rakiet śnieżnych, choćby dla zabawy. I niezastąpione miejsce do prawdziwego wypoczynku.
Wędrówka w Pieninach – zdobyć szczyt to nie jedyny cel
Charakterystyczną cechą tego niewielkiego pasma górskiego jest fakt, że wędrując jego szlakami, nie szczyty stanowią cel, ale już sama droga na nie. Pieniny, położone w łańcuchu Karpat na terenach południowej Polski i północnym obszarze Słowacji, wyróżniają się wizualnie wapiennymi, bielonymi malowidłami. Słynący ze swojej budowy Pieniński Pas Skałkowy dawniej przyciągał podszeptami o złocie, obecnie turystom w zupełności wystarcza magia tamtejszych krajobrazów.
Od swojej północnej strony Pieniny graniczą z Gorcami i Beskidem Sądeckim, z południa zaś z Magurą Spiską. Ich wewnętrzny podział wyznacza w sposób naturalny rzeka Dunajec. Wśród szczytów, które szczególnie upodobali sobie wędrowcy, wyróżniają się Trzy Korony. Są one najwyższym punktem w Pieninach Środkowych, a przez wielu uznawane są też za najwyższe w ogóle w całym paśmie. W praktyce jednak ich wartości 982 m n.p.m. brakuje aż 68 m do rzeczywistej królowej tej części polskich gór – Wysokiej, którą warto lepiej poznać.
Na Wysoką, Wysokie Skałki lub Pamiarky – wiele szlaków na szczyt
Pomiędzy mniej i bardziej znanymi punktami szczytowymi rozciągają się kilometry szlaków. Otwarte dla wszystkich, dobrze oznakowane i stosunkowo bezpieczne dla turystów w każdym wieku zasługują na eksplorację. Aż cztery, z początkiem w popularnych punktach turystycznych: w Szczawnicy, Szlachtowej i Jaworkach, prowadzą na Wysoką.
Choć jej oficjalnie stosowana, urzędowa nazwa brzmi Wysokie Skałki, na liście szczytów Korony Gór Polski oraz mapach turystycznych znajdziesz zapis Wysoka. Oddaje on w pełni jej budowę, sposób, w jaki dostojnie góruje nad pozostałymi wypiętrzeniami w obrębie pasma oraz różnicuje sam szczyt z założonym na obszarze go okalającym rezerwatem Wysokie Skałki. Dawnej wśród lokalnych, łemkowskich określeń funkcjonowały również Kiczera (od nazwy połoniny pod Wysoką) oraz Pamiarky. Obie wciąż można usłyszeć w rozmowach z mieszkańcami okolicznych wsi.
Szlak na Wysoką z Jaworek, Szczawnicy, a może Szlachtowej?
Wycieczka z Jaworek na Wysoką wiąże się z przemierzeniem wyjątkowego Wąwozu Homole bądź też połączeniem żółtego szlaku przez Rezerwat Biała Woda, Przełęcz Rozdziela i Wierchliczkę. Możesz jednak wybrać dłuższą trasę ze Szczawnicy, oznaczoną w całości na niebiesko, z przejściem od Schroniska PTTK Orlica do Szafranówki i dalej po malowniczych halach na pienińskim grzbiecie. Trzeci wariant, ze Szlachtowej przez Durbaszkę i Borsuczyny, nieco ją skraca. Pozostawia jednak wiele niezapomnianych wrażeń. Wapienny szczyt, który z jednej strony porasta gęsty las, z drugiej zaś otwiera się na dolinę stromym urwiskiem skalnym, zapewnia przyjemność zatopienia się w panoramie Tatr, Pasma Radziejowej oraz majaczącej w oddali Babiej Góry.
Jednak nie tylko widoki zachęcają, aby go odwiedzić. Już sama droga kamienistymi szlakami, przez metalowe chodniki, mostki i kładki nad szemrzącymi potokami, wśród wysyconych zielenią drzew zapewni Ci ogrom satysfakcji. A każde wyjście na otwartą przestrzeń hal zagwarantuje równie wiele bodźców widokowych, co wejście na szczyt. Tym, którym zabraknie emocji w czasie wędrówki zielonym bądź niebieskim szlakiem, ostatni etap – strome podejście wyprowadzające na metalową platformę widokową – dostarczy ich co niemiara.
Przez Wąwóz Homole i rezerwat Wysokie Skałki – opis szlaku
Wejście na szczyt Wysokiej możliwe jest z trzech punktów szlakami:
- zielonym ze wsi Jaworki (dystans do przebycia: 4 km, czas przejścia: ok. 2 godzin);
- niebieskim ze wsi Szczawnica (dystans do przebycia: 9,2 km, czas przejścia: 3 godziny 45 minut);
- żółto-niebieskim z Jaworek (dystans do przebycia: 10,3 km, czas przejścia: ok. 4 godziny);
- żółto-niebieskim ze Szlachtowej (dystans do przebycia: 7 km, czas przejścia: ok. 3 godziny);
Wybór pierwszego z wymienionych, zielonego szlaku pieszego, wymaga dotarcia do wsi Jaworki. Możliwy jest dojazd busem lub samochodem. Niespełna 200 m od wejścia na szlak znajduje się duży, wygodny parking. Droga w górę oferuje wiele krajobrazowych i skalnych niespodzianek. Zlokalizowane w obrębie Wąwozu Homole, Dubantowskiej Polany oraz na Polanie pod Wysoką sprawiają, że trasa ta jest szczególnie polecana na wyprawy z dziećmi. Wystarczająco długa, aby dostrzec walory Pienin, ale wciąż dość krótka, aby nie odczuć nadmiernego znużenia i fizycznego zmęczenia, sprawdzi się idealnie.
Wąwóz Homole cieszy się dużą popularnością w sezonie, dlatego miej na uwadze spore tłumy, jeżeli wybierasz się tam w okresie letnich wakacji. Dużo przyjemniejszą opcją będzie eksplorowanie tego rodzimego kanionu i niewątpliwie jednego z naprawdę wyjątkowych górskich rezerwatów w maju lub we wrześniu. Mniej ludzi, niższe temperatury i bajeczne barwy, które mieszają się w głębokiej przestrzeni wąwozu to wystarczające zalety. Wąwóz ciągnie się na długości 800 m, a jego wysokie nawet na 120 m, okalające piechurów skalne ściany będą dla wielu niecodziennym widokiem. Jeżeli tylko możesz, zatrzymaj się tu na dłużej, a nawet na noc, biwakując u podnóża szczytu w bazie namiotowej, niedaleko wejścia do Rezerwatu Wysokie Skałki.
Szczyt Wysoka w Pieninach – szlak przez Wąwóz Homole to nie jedyna droga
Dla wytrwalszych, żądnych górskich wrażeń wędrowców polecany jest szlak niebieski. Różni się on od drogi oznakowanej na zielono nie tylko długością czy czasem przejścia, lecz także formą krajobrazową. W większości przebiega on grzbietem Małych Pienin, co sprawia, że widoki majestatycznych Tatr na horyzoncie niemalże nie znikają z pola widzenia. Latem droga ta wymaga dobrej kondycji i odpowiedniego przygotowania z uwagi na stałą ekspozycję na słońce. Z kolei zimą przydają się raczki i kijki, a niekiedy i rakiety. Szczególnie wtedy, gdy startujesz prosto w świeży, nieudeptany jeszcze śnieg. Szlak startuje z miejscowości Szczawnica. Przechodzimy nim obok Schroniska PTTK Orlica w stronę Szafranówki, a dalej w stronę schroniska PTTK pod Dubraszką i stromym podejściem na szczyt.
Alternatywną drogą, która pozwala połączyć niezapomniane wrażenia wędrowania otwartym grzbietem z elementami turystyki górskiej, jest szlak żółty ze Szlachtowej, który Pod Huściawą (748 m n.p.m.) łączy się z niebieskim. Wybierając tę opcję, startujesz w okolicy Muzeum Pienińskiego i podążać w stronę Skrzyżowania pod Wysokim Wierchem. Jeżeli chcesz, za jednym razem możesz zdobyć oba szczyty. Inną opcją jest start z Jaworek żółtym szlakiem w stronę Rezerwatu Biała Woda, przez Wierchliczkę i Uroczysko Zaskalskie.
Pieniny z widokiem na Tatry – wejście na szczyt Wysokiej warte zachodu
Niezależnie od zaplanowanej trasy, którą podążać będziesz w stronę Wysokiej, staniesz w końcu na Przełęczy Kapralowa Wysoka. Stąd na punkt szczytowy prowadzi jedna ścieżka. I to właśnie ona, choć tak niepozorna, może okazać się prawdziwym wyzwaniem. Spośród licznych pasm górskich w Polsce, Pieniny uchodzą wciąż za rzadko uczęszczane i niezbyt popularne. Położone tak blisko Tatr Wysokich i spopularyzowanego pasma Beskidu Sądeckiego kryją się w cieniu.
Najwyższy czas, abyś odkrył ich krajobrazowe piękno, niezwykłą atmosferę, porównywalną do Bieszczadów i zapuścił się pośród skalne korytarze mistycznych kanionów. Tam, gdzie rośliny, woda i wiatr wciąż pachną tak samo intensywnie jak setki lat temu, gdy ludzi było mniej, a więcej spokoju pośród górskich ścieżek.
Fot. Główne: MariuszR via Wikipedia, CC BY-SA 2.5
Może Cię także zainteresować:
- Wysoka (Pieniny) – podstawowe informacje, najlepsze szlaki
- Wąwóz Homole w Pieninach – rezerwat, który trzeba zobaczyć
- Wysoki Wierch – szczyt w Pieninach. Poznaj szlak żółty ze Szlachtowej
- Pieniny – gdzie na wakacje? Poznaj najciekawsze szczyty!
- Rezerwat Biała Woda w Pieninach – szlak turystyczny z Jaworek
