Gorce w Beskidach Zachodnich. Szlaki i inne atrakcje turystyczne

Gorce to pasmo górskie leżące w Beskidach Zachodnich, które stanowią część Zewnętrznych Karpat Zachodnich. Ich nazwa pochodzi od wypalania lasów i tworzenia gorczańskich polan (gore, to inaczej płonie) lub słowa Górce, oznaczającego niskie góry. Całe Gorce zajmują 550 km², z czego ponad połowę zajmują Gorczański Park Narodowy z otuliną. Główne atrakcje turystyczne to trekking oznakowanymi szlakami, trasy rowerowe, narciarskie trasy biegowe, malownicze krajobrazy oraz zabytki – architektury dworskiej i drewniane budowle sakralne. Muzea i inne placówki etnograficzne przybliżają kulturę miejscowych górali. Głównym kurortem w regionie jest uzdrowiskowa Rabka-Zdrój, dużą rolę w turystyce odgrywają także Nowy Targ oraz Mszana Dolna. Czytaj dalej!

Gorce bez tajemnic – informacje i ciekawostki. Dlaczego turyści tu (nie) przyjeżdżają?

Nie da się ukryć, że opisywane tutaj pasmo górskie cieszy się mniejszą popularnością od Tatr, Pienin czy Sudetów. Być może odstają pod względem wysokości, być może zalesione wzniesienia nie są tak efektowne, jak skalne i wapienne turnie. Z jakiegoś powody turyści nie oblegają Gorców, co paradoksalnie stanowi ich spory atut. Porównajmy dane o liczbie turystów w parkach narodowych:

• tatrzański – ok. 3,9 miliona odwiedzających rocznie;
• karkonoski – ok. 2 mln;
• pieniński – ponad 800 tysięcy;
• Gór Stołowych – ok. 480 tys.;
• gorczański – ok. 80 tys.

Z jakimi pasmami graniczą Gorce?

Charakterystyczną cechą geologiczną łańcucha jest rozróg – ukształtowanie terenu, w którym kolejne grzbiety gór rozchodzą się we wszystkich kierunkach od jednego wspólnego punktu zwornikowego. Z masywu Turbacza odchodzi aż 7 takich „odnóg”. Gorce graniczą m.in. z:

• Beskidem Sądeckim;
• Pieninami;
• Beskidem Wyspowym;
• Kotliną Orawsko-Nowotarską;
• Beskidem Żywieckim.

Gorczański Park Narodowy służy ochronie walorów przyrodniczych i krajobrazowych w Gorcach

GPN został utworzony w 1981 roku, jego powierzchnia to 70,3 km². Z kolei jego otulina zajmuje 166,47 km². Siedziba zarządców Gorczańskiego Parku Narodowego znajduje się w miejscowości Poręba Wielka. Szatę roślinną tworzy blisko 1500 gatunków, a szczególnie cenne są te występujące w Gorcach tylko na polanach, takie jak:

• jastrzębiec pomarańczowy;
• mieczyk dachówkowaty;
• pełnik europejski;
• szafran spiski.

Górska fauna obejmuje ponad 1000 gatunków zwierząt, w większości bezkręgowców. Gorce zamieszkuje 21 gatunków zagrożonych wyginięciem. Symbolem GPN-u jest salamandra plamista.

Ważne i najwyższe szczyty Gorców – Turbacz, Stare Wierchy, Lubań, Gorc

Wędrowcy kompletujący Koronę Gór Polski muszą wejść na wysokość 1310 m n.p.m. Dokładnie tyle ma Turbacz, który jest najwyższym szczytem w Gorcach. Działają tutaj schronisko PTTK, Gorczański Ośrodek Historii Turystyki Górskiej, stacja GOPR oraz tarasy z widokiem na Tatry. Drugie miejsce na liście największych gór zajmuje Jaworzyna Kamienicka (1288 m) z zabytkową kapliczką Bulandy, podium zamyka Kiczora (1282 m n.p.m.). Istotne są także:

• Stare Wierchy (964 m n.p.m.) z górskim schroniskiem;
• Lubań (1211 m n.p.m.) z wieżą widokową, formacją skalną Samorody i bazą namiotową;
• Gorc (1228 m n.p.m.) z wieżą widokową, źródłami czterech potoków i Polaną Gorc Kamienicki ze starymi szałasami i bacówką;
• Tobołów (994 m n.p.m.) i sąsiedni Tobołczyk (969 m n.p.m.), gdzie działają wyciągi narciarskie oraz kolej krzesełkowa w Hucisku;
• Bukowina Waksmundzka (1103 m n.p.m.), gdzie zbiegają się liczne szlaki piesze.

Szlaki turystyczne w Gorcach wiodą przez lasy, polany i punkty widokowe

Najambitniejsi mogą wybrać się na wycieczkę Głównym Szlakiem Beskidzkim. Odcinek czerwonej drogi od Krościenka nad Dunajcem przez Gorce do Rabki-Zdroju liczy 47,9 km. Na przejście tej trasy potrzeba ponad 15 godzin nieprzerwanego marszu! Są miejsca, gdzie można zrobić dłuższy postój. Nocleg w Gorcach znajdziesz w schronisku na Turbaczu, Bacówce PTTK na Maciejowej lub bazie namiotowej na Lubaniu. Poniżej parę innych propozycji wycieczek:

1. Ze Szczawy do Ostrowiska przez Turbacz – 30,4 km, ok. 9:30–11 h na przejście. Czarnym szlakiem do Nowej Polany, następnie niebieską ścieżką przez Dolinę Kamienicy do przełęczy Borek. Na halę Turbacz prowadzi żółta ścieżka, wejście na szczyt wymaga krótkiego spaceru czerwoną trasą. Po powrocie niebieskim szlakiem w stronę Wisielakówki i Bukowiny Waksmundzkiej, od Tomusiowej czarną odnogą na Księży Wierch i w dół do celu.
2. Z Ochotnicy Dolnej do Ochotnicy Górnej przez Zasadne – 27,4 km, do pokonania w ok. 9:30–12 h. Najpierw zielonym szlakiem znad potoku na szczyt Gorca. Dalej pętla czerwonym szlakiem przez Wierch Młynne i wieś Zasadne na Gorc Kamienicki. Ponownie przejdziesz obok wieży widokowej, tym razem w drugim kierunku. Wybierz zieloną odnogę w kierunku Średniaka, na polanie Przysłop Dolny zacznij schodzić żółtym szlakiem. Kiedy miniesz Gorczańską Chatę, do końca zostanie ci niespełna 3 km.
3. Z Tylmanowej nad Jezioro Czorsztyńskie – 15,1 km, przejście w ok. 5:30–7 h. Początek szlakiem zielonym, przez szczyty Makowicy i Pasterskiego Wierchu na Średni Groń. Dalej w prawo trasą czerwoną, w stronę Lubania. Od Jaworzyn Ochotnickich żółtą drogą przez Łysą Górę i rezerwat Modrzewie do miejscowości Kluszkowce, skąd notabene niedaleko do Czorsztyna ze słynnymi ruinami zamku.

Górski sprzęt na dłuższy wypad w Gorce

Obojętnie, czy wychodzisz na krótki spacer, czy idziesz na wielodniową wyprawę z noclegami w schroniskach. Niezbędnym wyposażeniem każdego piechura są buty trekkingowe. Szlaki Gorców są dość łagodne, ale bez odpowiedniego obuwia pokonane kilometry i wzniesienia szybko dadzą o sobie znać w nieprzyjemny sposób. Dużo daje także odzież turystyczna, która chroni przed opadami czy skrajnymi temperaturami. Wszystko, czego potrzebujesz na górskie wycieczki, znajdziesz w sklepach sieci Decathlon – przydatne będą również:

• plecaki turystyczne i pokrowce;
• impregnaty do odzieży;
• kijki trekkingowe;
• mapy turystyczne Gorców i akcesoria do nawigacji po górach;
• latarki i lampki turystyczne.

Nie tylko trekking, rowery i widoki. Co jeszcze Gorce oferują turystom?

Dyrekcja GPN-u poleca lokalne, cykliczne imprezy – Gorczańskie Kośby w Ochotnicy oraz Święto Wołoskie, Posiady Gorczańskie i Jarmark Sztuki Góralskiej w Rabce. Takie wydarzenia są doskonałą okazją do poznania tutejszego folkloru. Do najważniejszych zabytków należą drewniane kościoły w stylu gotyckim, m.in. św. Anny w Nowym Targu, św. Marcina w Grywałdzie, św. Trójcy w Łopusznej i inne. Przed wyjazdem w Gorce pamiętaj również o:

• Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce-Zdroju;
• Muzeum Górali i Zbójników w Rabce-Zdroju;
• rabczańskich tężniach i domach solankowych;
• Skansenie Taboru Kolejowego w Chabówce;
• Muzeum 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej w Szczawie;
• Muzeum Podhalańskim w Nowym Targu;
• Gajówce Mikołaja nad Łopuszną;
• Dworze Tetmajerów w Łopusznej;
• skansenie Studzionki.

Małopolskie Gorce są niezwykle urokliwe. Najlepiej przekonać się o tym na własne oczy – jeśli pogoda ci dopisze, z pewnością zrobisz mnóstwo fantastycznych zdjęć. A jeśli kapryśna aura zasłoni najpiękniejsze panoramy, na pewno skorzystasz z innych, równie ciekawych atrakcji turystycznych w górach.

Fot. ilustracji Jerzy Opioła via Wikipedia, CC BY-SA 3.0

• Turbacz – Poznaj najważniejsze szlaki!
• Przełęcz Przysłop – idylliczny zakątek między Gorcami a Beskidem Wyspowym
• Przełęcz Knurowska – brama do serca Gorców
• Przełęcz Rozdziela – granica pomiędzy Beskidem Sądeckim a Pieninami
• Beskid Makowski – najciekawsze miejsca, szczyty, szlaki i atrakcje turystyczne